Trên nền thơ ca Việt Nam, Hữu Thỉnh được ví như một ngôi sao sáng chói được đông đảo bạn đọc ngợi ca. Những thi phẩm của ông đóng góp không nhỏ cho nền văn học nước nhà. Đề tài của ông thường về người lính cùng một chất thơ trữ tình nổi bật khiến không ít bạn đọc xúc động và bị thu hút mạnh mẽ. Không phải bằng thuyết lý đại ngôn, những suy nghĩ của nhân vật trữ tình nhà thơ ở đây được lọc chắt ra từ những mất còn cụ thể quyết liệt, từ một cuộc chiến tranh cụ thể không ngừng, dù còn hay đã tắt tiếng súng. Cùng nhau đón xem những trang thơ hay nhất mọi thời đại của ông nhé!
Mười hai câu
Nguyễn Du viết Kiều hơn hai trăm năm
Gió vẫn lạnh trên vai người phận bạc
Chèo Quan Âm trẻ già đều thuộc
Nỗi oan khuất ở đời nào đã chịu vơi đâu
Lép Tôn-xtôi viết “Chiến tranh và hòa bình”
Với hy vọng đó là cuộc chiến tranh cuối cùng trên trái đất
Mùa đậu xuống mộ Ông với màu cây thành thực
Có ai ngờ lại thấy máu nhiều thêm
Tôi đã gặp những dòng sông hùng dũng đẩy băng đi
Nhưng rút cuộc cầm tù trong rét buốt
Nho biết vậy buông những chùm quả ngọt
Đến tay người gấp gáp trước mùa Đông
Nghe tiếng cuốc kêu
Những đám mây bay đi
Tôi với người ở lại
Cuốc kêu ngoài bến sông
Cuốc kêu vì bẫy hiểm
Bèo leo nheo nước lên
Tôi âm thầm gọi tên
Bàn ghế và quần áo cũ
Tuổi trẻ đột ngột về
Ngơ ngác nhìn tôi
Những cánh diều để chỏm
Vui hơn điều đáng vui
Bánh đa phồng giữa chợ
Che bớt một phần buồn
Tôi ngồi gọi tên những quân bài tam cúc
Xe pháo mã những ngả đường xa lắc
Còn lại thôi hồi tiếng cuốc kêu.
Cuốc kêu từ ngày chưa ai đặt tên cho cuốc
Cha tôi nhào đất đắp đường
Ông táo bằng đất
Chiếc chén bằng đất
Những người uống rượu lần lượt bỏ đi
Cha tôi cầm chiếc chén lên
Như cầm một phần đời mình
Đã khô ra thành đất
Cuốc kêu ngoài bãi xa
Cuốc kêu từ ngày cây tre chưa đủ lá đan sàng
Trên đất ướt có người đến ở
Họ bắt đầu như một chiếc rễ nâu
Họ làm ra mọi thứ để nuôi nhau
Mong con cái có ngày mở mặt
Trời tối thì cậy ngọn đèn
Ngọn đèn bấc thắp bằng đầu lạ
Ngọn đèn bấc gió nhiều phen cướp mất
Cuốc kêu ngoài bến xa!
Cuốc kêu từ ngày em lạy mẹ lạy cha
Đi theo một sợi tơ hồng
Về với anh thành vợ thành chồng
Tình yêu nhiều đứt nối
Ta xin rừng một chiếc giường con
Xin đất một chiếc ấm nhỏ
Một đời người mà chiến chinh nhiều quá
Em níu giường níu chiếu đợi anh
Em trát những người con trai đẹp
Đợi anh
Chỉ mong anh về
Áo rách cũng thơm
Chiếc chạn nhỏ với vài đôi đũa mộc
Anh cứ tưởng sau chiến tranh thì toàn là hạnh phúc
Chúng ta đã từng vỏ võ đợi nhau
Nhưng không phải em ơi, cuốc kêu không phải thế
Trưa nay có điều gì mà cuốc kêu như xé
Tôi mất hai người anh
Cả hai đều rất trẻ
Sáng nay lại có người hàng xóm chạy sang
Mỗi lần sau đám tang
Lòng ai cũng héo
Dạ ai cũng sầu
Tôi cứ tưởng không ai còn xấu nữa
Tôi cứ tưởng tốt với nhau bao nhiêu cũng còn chưa đủ
Nhưng không phải, trời ơi, cuốc kêu không phải thế.
Giếng nước than lắm kẻ chao chân
Khu vườn than: có những con sên ngấp nghé lên trời
Qua mùa hoa thì bướm cũng bay đi
Tôi ngồi buồn như lá sen rách
Cuốc kêu gì mà khắc khoải trưa nay
Tôi ngồi buồn tôi đếm ngón tay
Có mười ngón tay đếm đi đếm lại
Đếm đi đếm lại trời ngả sang chiều.
Chúng ta bị cái chết gạt về một phía
Bị hư danh gạt về một phía
Phải vượt mấy trùng khơi mới bắt gặp nụ cười.
Vừa bắt gặp nụ cười
Thì lại nghe tiếng cuốc.
Người ấy
Tôi ở giữa mọi người
Muốn làm nhân trong quả
Tôi cười nói huyên thiên
Cả tin và nhẹ dạ
Bỗng một người lặng lẽ quay đi
để lại tấm lưng lạnh lùng cương quyết
Tôi bỗng nhận ra khoảng trống của đời mình.
Những kẻ chặt cây
Những hàng cây lặng lẽ bảo vệ mình
Bằng chính búp của thói quen đem tặng
Trời bỗng gần hơn mây bớt vắng
Cây gày gò bừng thức có tình sao
Cùng lúc đó một tên dậy sớm
Đi tìm dao như mọi sáng đi tìm
Và nó chặt
Và tiếng chim tan vỡ…
Không hiểu vì sao bóng mát bị trả thù
Bị xua đuổi tội tình đến vậy
Tôi thành kẻ bị lột trần trơ trẽn
Cả lũ nhìn nhau côi cút dưới bầu trời.
Kìa nó đấy, kẻ chặt cây lại đến
Tôi lặng lẽ lo âm cho những người đứng cạnh.
Phan Thiết có anh tôi
Anh không giữ cho mình dù chỉ là ngọn cỏ
Đồi thì rộng anh không vuông đất nhỏ
Đất và trời Phan Thiết có anh tôi
Chính ở đây anh thấy biển lần đầu
Qua cửa hầm
Sau những ngày vượt dốc
Biển thì rộng căn hầm quá chật
Khẽ trở mình cát đổ trắng hai vai
Trong căn hầm mùi thuốc súng mồ hôi
Tim anh đập không sao ghìm lại được
Gió nồng nàn hơi nước
Biển như một con tàu sắp sửa kéo còi đi
Những ngôi sao tìm cách sáng về khuya
Những người lính mở đường đi lấy nước
Họ lách qua những cánh đồi tháng chạp
Trong đoàn người dò dẫm có anh tôi
Biển ùa ra xoắn lấy mọi người
Vì yêu biển mà họ thành sơ hở
Anh tôi mất sau loạt bom tọa độ
Mất chỉ còn cách nước một vài gang
Anh ở đây mà em mãi đi tìm
Em hy vọng để lấy đà vượt dốc
Tân Cảnh
Sà Thầy
Đắt Pét
Đắc Tô
Em đã qua những cơn sốt anh qua
Em đã gặp trận mưa rừng anh gặp
Vẫn không ngờ có một trưa Phan Thiết
Em một mình đứng khóc ở sau xe
Cánh rừng còn kia trận mạc còn kia
Vài bước nữa thì tới đường số Một
Vài bước nữa
Thế mà
Không thể khác
Biển màu gì thăm thẳm lúa anh đi
Em chưa hay cánh đồi ấy tên gì
Nhưng em biết ngày ngày anh vẫn đứng
Anh chưa biết đã tan cơn báo động
Chưa biết tin nhà không nhận ra em.
Không nằm trong nghĩa trang
Anh ở với đồi anh xanh cỏ
Cỏ ở đây thành nhang khói của nhà mình
Đồi ở đây cũng là con của mẹ
Lo liệu trong nhà dồn xuống vai em
Tiếng còi xe Phan Thiết bước vào đêm
Đèn thành phố soi người đi câu cá
Anh không ngũ người đi câu không ngũ
Biển đêmđêm trò chuyện với hai người
Cứ thế từng ngày Phan Thiết có anh tôi
Qua cầu Tràng Hương
Mây Mải lên với Mã – pí – lèng
Bỏ quên dòng Nho Quế
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Nắng chang chói bên Thượng Phùng, Sơn Vĩ
Tốt bắt gặp lần đầu Nho Quế
Nước vắt ra từ núi đá dựng bờm
Cuối dòng sông là non nước Cao Bằng
Trên đỉnh núi đồng đội tôi đang khát.
Đồng đội tôi thay nhau đi cõng nước
Chiếc “can” cao quá đầu chằng chéo những bi-đông
Nước dồn lại từ những đôi vay ấy
Mấy năm qua đủ tưới cả cánh đồng
Đồng đội nhìn thắc thỏm xuống dòng sông
Nắng gay gắt khi mình còn quá trẻ
Gió thỉnh thoảng đưa mây về chiếu lệ
Rồi tan mau
Hơi đá lại nùng người
Khăn mặt xếp hàng trên dây phơi
Khô như mẻ bánh đa nỏ nắng
Những cánh tay trần hai mươi, mười tám
Bao năm rồi khỏa nước trong mơ
Xin cám ơn những hàng cây sa-mu
Ngả bóng xuống căn hầm của bạn tôi khi ấy
Bên này Giàng-chú-phìn
Bên kia là Sín-Cái
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Mang trang thơ lên cùng đồng đội
Có lá dong lá chít ở Trường Sơn
Đêm xua muỗi tắt đèn âm ỉ hát
Tôi ao ước thơ mang dù chỉ ít
Dòng Nho Quế ngọt ngào lên với các anh.
Tạm biệt Sầm Sơn
Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Tán bàng ven biển đôi mắt nước mưa
Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Một Sầm Sơn mà biết mấy tình cờ
Anh phải nói vòng vo anh yêu biển
Anh cứ yêu trời để thú nhận yêu em
Anh cứ khen người tốt đôi tốt lứa
Để giấu đi bao nỗi xót xa thầm
Cũng có thể Sầm Sơn còn trở lại
Nhưng mây kia đã cổ tích xa vời
Cũng có thể biển này còn gặp lại
Em đã thành muối xót ở trong tôi.
Tám câu
Không giữ nổi một mình
Nhớ em chia cho sóng
Nhấp phải chút tương tự
Thế là chiều biển động
Trời biết ta xa cách
Soi biển, soi không đành
Xuân chưa về đủ lá
Mưa ẩm cả hồn anh
Tạp cảm
Chưa viết giấy đã cũ
Chưa viết sông đã đầy
Đám cưới đi qua có người đứng khóc
Chưa viết chợ đã đông
Chưa viết đồng đã bạc
Người than thở vì mất mùa nhân nghĩa
Câu thơ đứng giữa trời
Vó nhện cất sương rơi
Thành phố bạn bè
Tôi đã ở sáu năm
Trên miền đồi Gia Cẩm
Nhà tập thể nửa gian
Chưa bận con, ở tạm.
Tháng, một lần “tranh thủ”
Đạp xe từ núi Đanh
Chờ hết giờ hành chính
Thủ trưởng cho khởi hành.
Hình như chiều thứ bảy
Dốc thấp hơn ngày thường
Vợ báo thêm xuất khách
Tôi về thường nguội cơm.
Sáu năm tôi đi về
Vui buồn cùng thành phố
Việt Thanh và Việt Tú
Việt Trì trong tên con.
Nửa gian rồi một gian
Dây phơi ngày mỗi chật
Nội, ngoại đều ở xa
Bạn bè thương Thỉnh vất.
Vợ đẻ ba năm đôi
Tôi thường đi công tác
Khi con đẹn con sài
Bạn bè lo chạy thuốc.
Lúc cao hứng bình thơ
Kéo nhau ngồi xuống đất
Khi mua gạo mua đường
Bạn nhường tôi đứng trước.
Thành phố ngã ba sông
Hai chiều nghe nước xiết
Câu thơ chưa kịp viết
Tin nhà: con biết đi.
Thảo nguyên
Em đi chiều bỏ không
Thất tình loang bóng cỏ
Lá đem những mảnh chiều
Trút đầy lên nỗi nhớ
Tê tái của lòng anh
Đem ghè mà khó vỡ
Gọi em tàn cơn mưa
Thảo nguyên còn để ngỏ
Thơ dưới mái hiên
Gà không gáy trời vẫn sáng
Cây không héo đời vẫn buồn
Tôi nép dưới mái hiên
Cố tin rằng hôm nay không còn ai bất hạnh
Nhanh một bước vẫn còn tiếng thở dài
Chậm một bước vẫn đông người ăn uống
Lá khóc cho ai?
Đẫm ướt đường dài
Mưa day dứt suốt mùa thu day dứt
Bao khát vọng mỏi mòn còn ở bên kia sông.
Thơ viết ở biển
Anh xa em
Trăng cũng lẻ
Mặt trời cũng lẻ
Biển vẫn cậy mình dài rộng thế
Vắng cánh buồm một chút đã cô đơn
Gió không phải là roi mà đá núi phải mòn
Em không phải là chiều mà nhuộm anh đến tím
Sóng chẳng đi đến đâu nếu không đưa em đến
Vì sóng đã làm anh
Nghiêng ngả
Vì em…
Thư mùa đông
Thư viết cho em nhoè nét mực
Phên thưa sương muối cứ bay vào
Núi rét đêm qua chừng mất ngủ
Sáng ra thêm bạc một nhành lau.
Ở đây tuyết trắng bên chăn mỏng
Bếp đỏ cơm trưa núi vẫn mờ
Mực đóng thành băng trong ruột bút
Hơ hoài than đỏ chảy thành thư.
Chắn gió cây run trong rễ tím
Hạt ngô gieo xuống cũng co mầm
Có hôm đồng đội đi công tác
Nhớ đấy, nhưng mà… thêm lớp chăn.
Gà buốt gáy lười dâm tiếng khản
Ca bát khua cho đỡ bất thường
Núi giấu trong lòng trăm thứ quặng
Anh bòn không kiếm đủ rau ăn…
Gạo thường lên sớm, thư thời chậm
Đài mở thâu đêm đỡ vắng hầm
Bao năm không thấy màu con gái
Vó ngựa nghe nhầm tiếng guốc em…
Mây đến thường rủ anh mơ mộng
Biết vậy, khuya em đỏ ánh đèn
Ước gì có chút hương bồ kết
Cho đá mềm đi núi ấm lên.
Tìm người
Chiều rung chuông…
Chiều rung chuông
Có con chim nhỏ bị thương cuối trời
Tôi nhớn nhác đi tìm người
Bước chân thì ngắn, đường đời thì xa.
Tôi bước vào thành phố
Tôi bước vào thành phố
Với nguyên mùi rơm tươi
Có đám mây vải ốc
Thường thấy lúc chuyển trời.
Tôi hay héo như cây
Tôi hay buồn như nước
Ba bảy tấm gương mờ
Với bao nhiêu lối quặt.
Gập ghềnh đường tôi đi
Không một ai ngó tới
Bỗng nhiên họ xúm lại
Gặp bùn tôi trượt chân
Không phải đỡ tôi lên
Họ xem cho đỡ tẻ
Tôi bỗng nhớ đến mẹ
Dặn khẽ lúc lên đường
Tôi viết vội thư thăm
Không nói gì chuyện ngã.
Mẹ tôi đã già rồi
Đời không ai biết cả
Tôi bước vào thành phố
Vết sẹo dìu tôi đi.
Trông ra bờ ruộng
Trông ra bờ ruộng năm nào
Mưa bay trắng cỏ, cào cào cánh sen
Mẹ tôi nón lá bước lên
Mạ non đầu hạ trăng liềm cuối thu
Quanh quanh vẫn một mảnh bờ
Bây nhiêu toan tính đến giờ chưa yên
Mẹ tôi gạt cỏ bước lên
Cỏ dày, cây lúa phải chen nhọc nhằn
Xoè tay tính tháng tính năm
Tính người? Nào biết xa xăm cõi người
Gié thơm ai đã gặt rồi
Đồng quang bóng mẹ nắng nôi một mình…
Trước tượng Bay-on
Ở đây Trời bị bỏ quên
Hoa biếng nở, đá đá chen hết người
Đá đang rợn ngợp trước tôi
Cánh tay đeo ngấn bao đời còn say
Quân kia, voi đấy, võng này
Mặt người với giọng đắng cay thuở nào
Tài tình chất một núi cao
Tài không che kín khổ đau kiếp người
Ba-on quay mặt vào tôi
Còn ba mặt nữa? Với người đâu đâu…
Trời đang chớp gió trên đầu
Nụ cười ẩn giữa binh đao, nói gì?
Ngất cao ấy một thành trì
Cửa nào? Ai mở? Bước đi chập chờn
Tự mình là cả núi non
Vẫn không thoát khỏi cô đơn giữa trời
Bốn phương với bốn mặt cười
Gần xa mờ tỏ sự đời Bay-on.
Tự thú
Ta đâu có đề phòng từ phía những người yêu
Cây đổ về nơi không có vết rìu
Ôi hoa tặng, chiều nay ai dẫm nát
Mưa dập vỡ trên đường em trở gót
Người yêu thơ chết vì những đòn văn
Người say biển bị dập vùi trong sóng
Người khao khát ngã vì roi mơ mộng
Ta yêu mình tan nát bởi mình ơi.
Vu vơ
Gọi tên những ruộng không mùa
Những cây mất lá những chùa lạc chuông
Gọi tên năm bảy nẻo đường
Bóng mây tha thiết sương buông thật thà
Gọi xa bạc phếch đường xa
Gọi gần khăng khít đôi ta đang gần
Em vừa gỡ gió ngoài sân
Anh vừa góp được một lần vu vơ.
Trên đây, chúng tôi đã cập nhật và dành tặng đến các bạn những bài thơ hay và nổi tiếng của nhà thơ Hữu Thỉnh. ở ông có một lòng nhiệt huyết với thơ ca người lính. Đọc thơ ông ta cảm nhận được một hồn thơ đầy lãng mạn cùng những cảm xúc phong phú thu hút sự chú ý của người đọc