Hữu Thỉnh được đông đảo bạn đọc đánh giá cao bởi ngòi bút tinh tế cùng những ý nghĩa sâu sắc về người lính. Ông phản ánh một thời gian chiến tranh gian khổ đồng thời bày tỏ tình cảm của mình đối với những người lính. Trong thơ Hữu Thỉnh hiện lên ba nhân vật trữ tình chủ chốt đó là người lính cách mạng, người mẹ cùng tình yêu đôi lứa thủy chung son sắc trong thời kì chiến tranh gian khổ. Ngay bây giờ, mình cùng nhau cảm nhận những vần thơ giàu cảm xúc của ông nhé!
Gửi bạn triền sông
Tặng Hường
Bạn trở về làm lụng dọc triền sông
Nước mấp mé mây vần ô mạ trũng
Căn nhà đất ánh đèn dầu cuối xóm
Bạn đi về khuya sớm lo toan
Bạn trở về lấy vợ sinh con
Hạnh phúc nhỏ hai bàn tay che chúm
Lớp trẻ mới lớn lên. Bạn ngỡ ngàng kết bạn
Tâm sự nào áo lính vẫn sờn kia?
Những khu rừng, những trận mạc đã qua
Giờ lấp loáng sau cái vè cắm nước
Hạt lúa ta trồng mà mừng như bắt được
Những quả duối chín mòng trẻ lại ríu chân lên
Chiếc mũ cối bạc màu lại dậy sớm thức khuya
Mưa tháng bảy tầm tầm bong bóng vỡ
Bạn lại được chuyện trò cùng tuổi nhỏ
Ếch mong mưa kêu váng ở sau đìa
Tất cả vẫn như xưa, tất cả lại bắt đầu
Đồng sau vụ đi đường cày thứ nhất
Bạn đã tập đi nghiêm, bạn đã tập đi đều
và tập hát
Và bây giờ âu yếm giục trâu đi
Tháng giêng
Bánh xe của tháng Chạp
Lăn qua mỗi ngày gầy
Tháng giêng về thêu cỏ
Sợi mưa phùn lay phay
Màu chín những trái cam
Ấm dần sang câu đối
Trời đất lại bén duyên
Mùa xuân lo dạm hỏi
Mẹ vẫn nhắc đến em
Ngày thăm quê vất vả
Anh lặng lẽ ra vào
Để giàn trầu thêm lá
Đi chợ Vĩnh Yên
Thôi thì lộc biển lộc rừng
Cá nhanh nhánh vảy mẹt vừng mới phơi
Thôi thì ngọt lịm đứng ngồi
Trung du khoai sắn vẫn người sắn khoai
Thôi thì quầy rộng, quán dài
Mua may bán rủi phát tài cậy duyên
Thôi thì người lạ mới lên
Người đâu muôn đấng không quên nổi người
Trẻ trung thế chỗ em rồi
Thắm tươi thế chỗ thắm tươi thuở nào
Bây giờ phận bạc nơi nao
Thôi thì một cánh diều chao rối bời
Một hương một sắc một đời
Một duyên một phận một thời chiêm bao.
Lời mẹ
I.
Mẹ đã sinh ra tôi
Đặt tên cho tôi nữa
Một cái tên nôm na
Hồn nhiên như sỏi nhỏ
Cái cối và cái chày
Con mèo và con cún
Yêu mấy vẫn chưa vừa
Thoắt trở thành người lớn
II.
Tôi bước ra ngoài ngõ
Gió thổi. Nước triều lên
Đi hoài không gặp tiên
Đành quay về hỏi mẹ
Hãy yêu lấy con người
Dù trăm cay nghìn đắng
Đến với ai gặp nạn
Xong rồi, chơi với cây!
III.
Tôi lại bước dưới trời
Không tiếc mòn tuổi trẻ
Đi hoài không gặp tiên
Lại quay về hỏi mẹ
Hãy yêu lấy con người
Dù trăm cay nghìn đắng
Đến với ai gặp nạn
Xong rồi chơi với cây!
Bất hạnh
Bất hạnh của buổi sáng
để lại dấu vết trên cửa sổ
từ đâu đó
vẳng lại những lời bùn
tôi cảm thấy có ai đang làm nhục
Kẻ phản phúc vừa lau tay sạch sẽ
cười súng sính
trong bộ cánh thớ lợ
Xe máy rú rồ dại
chậu cảnh biến thành vật lót tay
hè phố bị hắt nước loang lổ
càng cố chứng minh là kẻ vô can
càng thú nhận là nạn nhân kế tiếp
Luật nhân quả
ngủ gật
trên bậc cửa.
Tiếng gà trên đảo
Ai mang quê ra đảo
Ló một tiếng gà trưa
Bao nhiêu là súng pháo
Ngây thơ như cày bừa
Nước dồn trong bi-đông
Nằm mơ về mạch đá
Cát sang màu rơm rạ
Đảo lui về thiếu niên
Biển luôn ở cạnh mình
Bao điều còn cửa khép
Gió từ nơi xa khuất
Lại rung nhành sim tươi
Bàng thiếu trẻ con chơi
Cuối năm không nỡ rụng
Biển thu bớt sóng về
Để mênh mông hơn biển
Giải thích
Hoa sữa cố tình giải thích đêm
theo cách riêng của mình
và tìm thấy nhiều người còn mơ mộng
Đáng tiếc
họ phải nộp thuế thu nhập cao
dù hoa sữa lúc đầu không muốn thế
Những đứa con lại nức nở ra đời
Phút giải lao của đồng chí gỡ mìn
Tóc anh nghỉ giữa chiều hây hẩy
từng sợi chùng sau bao mồ hôi
mây tê tê một dải vắt ngang trời
ngón tay lấm nghỉ ngơi trên điếu thuốc
đất mới thật là đất sau lưng anh
cỏ mới thật là cỏ sau lưng anh
anh dọn bữa tiệc xanh
gọi đàn bê tung vó
trước mắt anh những quả mìn chưa gỡ
nằm im lìm trong bao éo le
nỗi bất hạnh không màu và vô hướng
nó lăn đi trong một tiếng thô rè
nó lặn vào đất, vùi dưới cỏ
trực ném đi những bức điện màu đen
anh đã qua bao nhiêu có thể
bằng bàn tay mười tám tuổi đời mình
cái biên giới nhỏ nhoi và khắc nghiệt
nằm dưới đầu kim hoả mỏng như hơi
anh đã thắng từng nấc ren phấp phỏng
trong chiến trường chật chội
đấu tay đôi
anh vất lại đằng sau những quả mìn
chống tăng
những quả mìn hộp díp
như người ta vất những quân cờ sau một nước
cao tay
đất cứ thế tự do, cứ vì người chăm bẵm
trong âm âm điệp khúc máy cày
anh giải lao anh ngồi trên cỏ
ngồi râm ran như sáng dậy như sau mưa
anh như cánh én bay qua bão
từ hiểm nguy đến thanh thản bây giờ
giành lại đất, anh là người gỡ mìn
những phút nghỉ bao giờ cũng ngắn
Mưa thanh xuân
Mưa thanh xuân mưa trước cửa thiền
Sông chảy chậm đợi chiều đang bị ướt
Ta khoác chiều mưa
Buồn chẳng vơi thêm
Vui chẳng ngập
Câu kinh bay ra ngoài mái tam quan
Hoa trong vườn Nguyễn Huệ
Ngỡ đàn voi để ngà lại sông Kôn
Cát và cát trắng hoài không hết trắng
Trưa cổ xưa hương đưa bảng lảng
Cây vườn thơm từ quá khứ thơm ra
Khi Quang Trung luyện võ dựng cờ
Trời gánh đỡ việc người không làm nổi
Đất kê gió cho chiêng cồng réo gọi
Còn hoa thì đang ở đâu đâu
Hoa hôm nay thay chủ nhà tiếp khách
Một mùi hương thao thiết tới mai sau
Nghiệp anh hùng nói không bao giờ hết
Hoa kể bằng mây thắm trên đầu
Gửi người bộ hành lặng lẽ
Kính tặng nhà thơ Chính Hữu
Anh là khách quen của những buổi chiều
Bạn thân cùng im lặng
Anh chỉ mong tạo ra nhiều khoảng trống
Khoảng trống dịu dàng quà tặng của mùa thu
Thế kỷ sóng to
Anh lặn qua tận đáy
Lấy khoan dung làm chiếc phao bơi
Khiến cay đắng cũng nhuốm màu tha thứ
Bí mật của trời trong
Lánh xa mây đục
Anh mang theo những tiếng chuông xưa
Gõ trai tịnh dưới những vòm lá cổ
Người bộ hành
Người bộ hành lặng lẽ
Cây vẫn đây mà năm đã qua
Xuân lại đến giúp Anh làm gậy chống
Cung tháng chạp
Vạc mảnh bờ con cua mất quê
Rau đay làm lẽ buổi tôi về
Ổi đào lên tỉnh xem son phấn
Mạ vẫn chờ em dóc mía de
Gió nảy đàn tre cung tháng Chạp
Trăm câu không đỡ nổi câu tình
Em mang thiên lý về thưa mẹ
Sông vẫn ba đào trúc vẫn xinh
Tuyết trắng
Trời xé mình ra cho tuyết bay
Sợi đêm đan sáng cả đêm ngày
Trời sau cơn ốm cây say rượu
Người ở gần ta hay xa đây
Hình như ta gặp mà chưa gặp
Một chút tri âm ở cuối đường
Tuyết trắng đi tìm nơi trắng đậu
Bắt đầu từ những hạt cô đơn
Thi nhân
Giữa hai vùng tối sáng
Thi nhân bước lên cầu
Gió với bao đáng tiếc
Sấp ngửa dạt về đâu
Thợ lặn cầu Thăng Long
Bộ đồ lặn tám mươi cân
Chiếc bình hơi
Và xoáy lũ sông Hồng
Đám bùn nhão dưới năm mươi thước nước
Cả dòng sông đè lên trái tim anh
Anh đánh vật với bao nhiêu trôi dạt
Anh lặng lẽ ném thân vào thử thách
Anh thở dè, anh thở dè từng nấc
Lặng lẽ vượt qua mình trên nhịp quá chênh vênh
Sông không hề biết anh
Để ghìm con sóng lại
Đất không hề biết anh
Những hạt cát cứ mịt mờ câm nín
Dưới năm mươi thước nước sông Hồng
Sóng nặng trĩu thét gào trên mạc máu
Huyết áp tăng
Trí nhớ bồng bềnh
Anh tĩnh trí giữa bao nhiêu nhiễu loạn
Sông đặc quánh mỗi lần anh lặn xuống
Những trận thác rừng vờ ngủ bỗng bừng sôi
Không nhìn thấy gì không nghe thấy gì đâu
Tất cả trông vào cảm giác
Một thế giới không mầu mù mịt
Sương trắng bay trong kỷ niệm xa vời
Cứ thế bao năm dưới đáy của lòng sông
Với tất cả những gì biết được
Đã làm anh giật mình sửng sốt
Khi lên bờ
Bắt gặp lá tre non
Ngọn khói
Sao tôi cứ lan man cùng khói ấy
Mẹ nhóm lên nghi ngút mé đồi
Bùn đất, cỏ khô ngùn ngụt cháy
Cả mùa đông tìm đến sưởi cùng tôi
Khói như cây biết sinh quả theo mùa
Thong thả chín, mẹ lại bồi thêm cỏ
Tháng Chạp gầy hoa mua nhen nhóm nở
Tím như là an ủi cả chiều đông
Ngọn khói xưa giờ ở nơi đâu
Có nhớ mẹ tôi mé đồi cỏ cháy
Có cay đắng trước nỗi đời oan trái
Có thấm buồn bèo bọt táp ngang sông
Ngọn khói xưa còn nhớ tôi không
Tóc trôi dạt vẫn hăng mùi cỏ đất
Đi suốt nụ cười, phía sau tay bắt
Vẫn lan man cùng ngọn khói quê nghèo
Người đi mở đất
Kính tặng cô bác xã Tân Mỹ, huyện Ba Tri, Bến Tre
Chim tha phương đậu xuống bụi chà là
Câu vọng cổ theo người đi mở đất
Trồng đầu tiên là trồng cây khói nhớ nhà
Bay vật vã trong buổi chiều xa xứ
Thu đầu tiên là thu trận gió hoang
Quật tơi tả quanh mái lều tạm bợ
Thương bàn chân con gái sục bùn non
Thương tay mẹ rã rời đêm quạt muỗi
Thương tắc nước chè ngắc ngư vị muối
Thương tình nhân không có chỗ hẹn hò
Họ thuần hoá cả thời gian vô sinh
Năm chia tháng thành mùa màng gối vụ
Chiều duyên hải họp làng mây tứ chiếng
Câu ca xưa bói một nụ hoa đầu
Mưa trên lộ 4
Mưa líu ríu vào hè trên lộ Bốn
Quả đương mùa mưa trút cả trời thơm
Chiều vô tư mở tiệc những khu vườn
Mưa vít quả xuống gần hơn mặt đất
Đất nghỉ chút thảnh thơi sau vụ gặt
Hả hê chưa, đồng thoáng, ếch đang kêu
Tôi cúi nâng Hoà Bình lên một tuổi
Lính xa quê sum họp với hoa bèo
Mượn mùa thu một buổi
Mượn mùa thu một buổi
Ta về thăm cỏ đồi
Tháng năm ai mài nhẵn
Mòn sỏi trẻ con chơi
Ai treo diều lưng trâu
Hái chiều vài lá thắm
Ai cấy men sứ sành
Trong bập bùng lửa đợm
Ai mải đuôi cá cờ
Bỏ quên chiều dải quạt
Ai chơi ô ăn quan
Giờ cười rung tóc bạc
Ra giêng ai lấy chồng
Làm ngẩn ngơ tre trúc
Đình xưa mơ bóng hạc
Sóng còn lưu luyến sông
Bóng dừa
Kính tặng các má Bến Tre
Bóng xa như núi nghỉ
Bóng gần thành mây cao
Thân dừa găm vết đạn
Nước ngọt. Bọc cùi thơm
Cái ăn và cái mặc
Treo chung với trái vườn
Mái lá, tường cũng lá
Trời trong chum nước chiều
Mộ con xây trước cửa
Chim xà day dứt kêu
Hậu cứ, đơn sơ vậy
Quân đi và quân về
Bóng vườn ôm chiến trận
Biển đầy thương Bến Tre
Trời còn cho chắc bước
Chăm mộ và nuôi cây
Má ơi, kìa gió chướng
Bông so đũa buông đầy
Thưa thầy
Trước ngọn thước là con đường xa tắp
Bông hoa nào cũng có vẻ bình yên
Và em tin, sau cay đắng vẫn tin
Những ngọn suối không làm đau bóng lá
Đã vấp ngã, thưa thầy, nhiều vấp ngã
Không ở đâu xa ở giữa con người
Em bước đi hoảng hốt nghỉ về thầy
Đời nhanh quá vui buồn chưa kịp cũ
Đời nhanh quá tóc thầy khói phủ
Giáo án chông chênh bão giật đời thường
Cây trước cửa gió ở ngoài tay với
Thầy yêu trò vật vã với văn chương
Hữu Thỉnh là một cây bút nổi tiếng của làng thơ Việt Nam. Những câu thơ, áng thơ ấy vào ngọt thưởng thức khe khắt của bạn đọc. Chất liệu văn hóa dân tộc dân gian ngàn năm đã thấm dưỡng linh hồn những câu thơ, chữ thơ của ông. Mời quý độc giả đón xem phần 3 cùng những trang thơ tuyệt phẩm của ông nhé!