Nhà thơ Hải Như (tên thật là Vũ Hải Như), sinh ngày 28/3/1923, quê ở làng Bái Dương, xã Nam Dương (Nam Trực, Nam Định). Ông thuộc lớp nhà báo đầu tiên của nền báo chí cách mạng Việt Nam, từng làm phóng viên, biên tập viên các báo Vệ quốc quân, Cứu quốc, Giác ngộ. Hải Như được bạn đọc qua nhiều thế hệ biết đến với tư cách là một nhà thơ, đặc biệt tên tuổi của ông gắn liền với những bài thơ viết về Bác Hồ kính yêu. Ông cũng có trên 100 bài thơ được các nhạc sĩ phổ nhạc, trong đó có những bài được nhiều người biết . Bên cạnh đó ông có những bài thơ dịch được nhiều bạn đọc chú ý và ngưỡng mộ trước sự tài giỏi của ông. Nào! Hãy cùng tapchivannghe.com đón xem ngay bây giờ nhé!
Dương phụ hành 洋婦行
西洋少妇衣如雪，
独凭郎肩坐清月。
却望南船灯火明，
把袂喃喃向郎说。
一碗醍醐手懒持，
夜寒无那海风吹。
翻身更倩郎扶起，
岂识南人有别离。
Dương phụ hành
Tây Dương thiếu phụ y như tuyết,
Độc bằng lang kiên toạ thanh nguyệt.
Khước vọng Nam thuyền đăng hoả minh,
Bả duệ nam nam hướng lang thuyết.
Nhất uyển đề hồ thủ lãn trì,
Dạ hàn vô ná hải phong xuy.
Phiên thân cánh thiến lang phù khởi,
Khởi thức Nam nhân hữu biệt ly!
Dịch nghĩa
Người thiếu phụ phương Tây áo như tuyết
Tựa vai chồng dưới bóng trăng thanh
Nhìn thuyền người Nam thấy đèn lửa sáng
Kéo áo chồng thì thầm nói
Tay cầm uể oải một chén sữa
Đêm lạnh à đây gió biển thổi
Nghiêng mình đòi chồng đỡ dậy
Biết chăng có người Nam đang chịu cảnh biệt ly.
Dịch
Cô đầm áo trâng tuyết in
Vai chồng khẽ ngả ngắm nhìn trăng trong
Thấy thuyền ta sáng – liếc trông
Lạ lùng cô kéo áo chồng líu lô
Cầm tay cốc sữa hững hờ
Lả người trước gió biển vừa chuyển đêm
Nũng chồng – đòi đỡ mình lên
Có hay ly khách thuyền bên đang buồn…
Quá Dục Thuý sơn 過浴翠山
天地有斯山，
萬古有斯寺。
風景已奇絕，
而我亦來此。
我欲登高岑，
浩歌寄雲水。
有約乃違斯，
凡事大都爾。
Quá Dục Thuý sơn
Thiên địa hữu tư sơn,
Vạn cổ hữu tư tự.
Phong cảnh dĩ kỳ tuyệt,
Nhi ngã diệc lai thử.
Ngã dục đăng cao sầm,
Hạo ca ký vân thuỷ.
Hữu ước nãi vi tư,
Phàm sự đại đô nhĩ.
Dịch nghĩa
Trời đất có núi này
Muôn thuở có chùa này
Phong cảnh thật đẹp lạ
Mà ta cũng đã đến đây
Ta muốn lên núi cao đó
Hát vang gửi mây nước
Ước thế mà chẳng được
Thường thường mọi sự đều như vậy.
Dịch
Thiên nhiên khéo tạc núi này
Tạo nên cả mái chùa đây tặng đời
Cảnh quan kỳ vĩ – đẹp ơi
Giờ bên cạnh đứng – thêm người là ta
Đỉnh cao cho dẫu còn xa
Muốn trèo lên hát khúc ca yêu đời
Nhưng là ao ước vậy thôi
Việc đời vốn thế để người ước ao…
Thủ 36 – Ngộ cố nhân 首三十六－遇故人
無心事出誤人多，
今日相看苦自嗟。
弌笑情多流冷淚，
雙眸春盡現形花。
此生願作乾兄妹，
再世應圖巽室家。
我不負人人負我，
縱然如此奈之何？
Thủ 36 – Ngộ cố nhân
Vô tâm sự xuất ngộ nhân đa,
Kim nhật tương khan khổ tự ta.
Nhất tiếu tình đa lưu lãnh lệ,
Song mâu xuân tận hiện hình hoa.
Thử sinh nguyện tác càn huynh muội,
Tái thế ưng đồ tốn thất gia.
Ngã bất phụ nhân, nhân phụ ngã,
Túng nhiên như thử nại chi hà?
Dịch nghĩa
Vì vô tâm thành chuyện làm nhầm lỡ cho người,
Ngày nay nhìn nhau đắng cay than thở.
Một nụ cười bao tình cảm, lệ tuôn chảy,
Hai tròng mắt đã hết xuân bỗng hiện hình hoa.
Kiếp này nguyện làm anh em kết nghĩa,
Kiếp sau xin sẽ thành vợ chồng.
Ta không phụ người mà người phụ ta,
Nếu phỏng như thế thì làm thế nào đây?
Dịch
Lỡ vô tâm khiến hận người
Giật mình gặp lại nụ cười xa xưa
Rồi đây ta mãi dày vò
Đoá xuân tàn tạ đâu ngờ mắt xanh
Kiếp này kết nghĩa em, anh
Mộng chung chăn gối âu đành kiếp sau
Phụ người? Ai phụ ai đâu
Tình ta, ta biết cho nhau – lỡ rồi…!
Cung cận hoa 宮槿花
穠英蓓蕾玉墀邊，
長立紆朱侍御前。
素質無香誰與妒，
紅顏不婿更堪憐。
春花謝盡單成佛，
色相移來本自禪。
不是四時誇貴顯，
丹心照向日中天。
Cung cận hoa
Nùng anh bội lỗi ngọc trì biên,
Trường đắc vu chu thị ngự tiền.
Tố chất vô hương thuỳ dữ đố,
Hồng nhan bất mị cánh kham liên.
Xuân hoa tạ tận đan thành Phật,
Sắc tướng di lai bản tự thiền.
Bất thị tứ thời khoa quý hiển,
Đan tâm chiếu hướng nhật trung thiên.
Dịch nghĩa
Hoa, nụ xum xuê nở bên thềm ngọc
Kết thành màu đỏ chầu trước ngự tiền
Bản chất không hương ai mà ghen ghét
Má hồng ở vậy lại càng đáng thương
Hoa xuân tàn hết, riêng mình thành Bụt
Sắc tướng đưa tới, vốn tự cõi thiền
Không phải bốn mùa đều khoe hiển quý
Lòng son rọi về vầng nhật giữa trời
Dịch
Bệ rồng hoa chúm chím kia,
Được mang sắc đỏ đứng kề quân vương.
Chẳng ai ghen, bởi thua hương,
Má hồng chân chất càng thương mặn nồng.
Hoa xuân rụng hết, mình không,
Sắc hương vốn sẵn từ trong cảnh chùa,
Bốn mùa hoa dám đem phô,
Lòng son có mặt trời trưa tỏ rồi.
Thu cúc 秋菊 • Cúc mùa thu
高節衝寒放滿山，
獨超群毀點秋顏。
忽思舊歲東籬下，
對酒餐英盡日閒。
Thu cúc
Cao tiết xung hàn phóng mãn sơn,
Độc siêu quần huỷ điểm thu nhan.
Hốt tư cựu tuế đông ly hạ,
Đối tửu xan anh tận nhật nhàn.
Dịch nghĩa
Một giống hoa cao tiết, phá tung hơi rét, nở ra đầy núi
Điểm riêng cảnh sắc mùa thu, vượt hẳn các loài cây cỏ khác
Sực nhớ hồi năm ngoái, ngồi dưới giậu hoa bên tường đông nơi vườn cũ
Nhắp chén rượu, nhai bông cúc non, suốt ngày nhàn rỗi
Dịch
Rét về vách núi đầy hoa,
Vì thu trang điểm vượt xa muôn loài.
Giậu đông vườn cũ nhớ hoài,
Nhắm hương hoa cúc, say dài năm xưa.
Thu thuỷ 秋水 • Nước thu
寒潭澇靜水如銀，
倒影長空畫不眞。
鬚鬢侵愁多改換，
幾堪晚步向芳濱。
Thu thuỷ
Hàn đàm lạo tĩnh thuỷ như ngân,
Đảo ảnh trường không hoạ bất chân.
Tu mấn xâm sầu đa cải hoán,
Kỉ kham vãn bộ hướng phương tân.
Dịch nghĩa
Đêm lạnh qua trận lụt, làn nước ánh bạc trông trong suốt
Lại cả bầu trời lộn bóng dưới đáy, cảnh sắc này vẽ sao cho giống được
Râu tóc bị mối ưu sầu lấn tới, đã đổi màu nhiều
Chẳng mấy khi buồn đi dạo bước buổi chiều ngoài bến hoa thơm
Dịch
Đêm thu gương nước trắng ngần,
Nước thời khôn vẽ, bội phần đáng yêu.
Khốn thay râu nhuốm sầu nhiều,
Khó lòng dạo bước bến chiều tìm hoa.
Xuân mộ 春暮 • Cuối xuân
榮開寒谷正融融，
欲試薰絃解慍風。
也有韶華渾未老，
一般生意不言中。
Xuân mộ
Vinh khai hàn cốc chính dung dung,
Dục thí huân huyền giải uấn phong.
Dã hữu thiều hoa hồn vị lão,
Nhất ban sinh ý bất ngôn trung.
Dịch nghĩa
Đúng khi ấm áp, nơi hang lạnh, cây cối tốt tươi
Ngọn gió giải nồng như muốn thử dây đàn dịu ngọt
Còn có cảnh xuân đẹp hoàn toàn chưa hết hẳn
Mọi sự sinh sôi đều ở trong sự lặng thinh
Dịch
Cửa hang hoa thắm nở nhiều,
Gió nam sắp dạo khúc tiêu giải nồng.
Chưa già, vẫn đượm sắc xuân:
Quanh ta cảnh vật âm thầm sinh sôi.
Nhà thơ Hải Như ngoài là một nhà sáng tác thơ còn là một nhà dịch giả xuất sắc. Qua bài viết chúng ta lại thêm phần cảm phục trước ngòi bút tài hoa của ông. Hãy đồng hành cùng tapchivannghe.com để theo dõi những bài viết hấp dẫn hơn nhé!