Hermann Hesse là một nhà văn hào của văn học Đức ở thế kỷ XX. Ông được giải thưởng Nobel về văn chương năm 1946, tác giả nhiều tập thơ và nhiều cuốn tiểu thuyết bất hủ. Chùm thơ của ông đều nói lên niềm cô đơn tâm linh của con người thời đại, nỗi thao thức triền miên của những tâm hồn khát khao đi tìm một chân trời mới cho đời mình và nhất là những nỗ lực vô hạn để vươn lên mọi ràng buộc của thân phận làm người. Đọc những tác phẩm của ông, chúng ta cảm nhận được đó là những lời thánh ca bay vút lên chín tầng trời, vọng lên nỗi đau đớn vô cùng của kiếp sống, là lòng hướng vọng nghìn đời của con người, dù bơ vơ bất lực mà vẫn luôn luôn tha thiết đi tìm giải thoát ra ngoài mọi giới hạn tầm thường của đời sống tẻ nhạt.
Mùa xuân (1) Frühling (1)
In dämmrigen Grüften
Träumte ich lang
Von deinen Bäumen und blauen Lüften,
Von deinem Duft und Vogelgesang.
Nun liegst du erschlossen
In Gleiß und Zier
Von Licht übergossen
Wie ein Wunder vor mir.
Du kennst mich wieder,
Du lockest mich zart
Es zittert durch all meine Glieder
Deine selige Gegenwart.
Dịch nghĩa
Trong hầm mộ tối lờ mờ
Ta đã từng mơ nhiều
Về những cây cối của ngươi và những cơn gió xanh,
Về mùi thơm của ngươi và tiếng chim hót.
Giờ đây ngươi đã được giải thoát
Dưới vẻ bóng nhoáng và tô điểm
Được ánh sáng phủ đầy
Như là một điều kì diệu của ta.
Ngươi nhận ra ta,
Ngươi cuốn hút ta nhẹ nhàng
Sự tồn tại hoan hỉ của ngươi
Làm toàn thân ta rung động.
Nghĩ về bạn trong đêm Denken an den Freund bei Nacht
Früh kommt in diesembösen Jahr der Herbst.
Ich geh bei Nacht im Feld, den kalten Wind am Hut,
Der Regen klirrt. Und du? Und du, mein Freund?
…
Du stehst – vielleicht -und siehst den Sichelmond.
Im kleinen Bogen über Wäldern gehen
Und Biwakfeuer rot im schwarzen Tal.
Du liegst – vielleicht – im Feld auf Stroh und schläfst,
Und über Stirn und Waffenrock fällt leicht der Tau.
Kann sein, du bist zu Pferde diese Nacht,
Vorpfosten, spähend unterwegs, Revolver in der Faust,
Flüsternd und kosend mit dem müden Gaul.
Vielleicht – ich denk’ mir’s so – bist du die Nacht
in einem fremden Schloß und Park zur Nacht
Und schreibst bei Kerzenlicht an einem Brief,
Und tippst am Flügel im Vorübergehn
An klingende Tasten –
Und vielleicht
bist du schon still und tot. Und deinen lieben
ernsthaften Augen scheint der Tag nicht mehr,
Und deine liebe brauen Hand hängt welk,
Und deine weiße Stirne klafft. – O hätt ich,
hätt ich dir einmal noch am letzten Tage
dir etwas noch gezeigt, gesagt
von meiner Liebe, die zu schüchtern war!
Du kennst mich ja, du weißt … und lächelnd nickst
du in die Nacht vor deinem fremden Schloß,
und nickst auf deinem Pferd im nassen Wald,
und nickst im Schlaf auf deiner harten Streu,
und denkst an mich und lächelst.
Und vielleicht
vielleicht kommst du einmal vom Krieg zurück
und eines Abends trittst du bei mir ein,
man spricht von Lüttich, Longwy, Dammerkirch,
und lächelst ernst, und alles ist wie einst,
und keiner sagt ein Wort von seiner Angst,
von seiner Liebe. Und mit einem Witz
Wirfst du die Angst, den Krieg, die bangen Nächte,
Das Wetterleuchten scheuer Männerfreundschaft
Ins kühle Nichtgewesensein zurück.
Dịch
Trong năm tháng ác độc này, mùa thu đến sớm.
Tôi một mình trên cánh đồng, gió lạnh thổi qua mũ,
Mưa đêm rào rạt. Còn bạn, bạn tôi ơi?
Bạn đang đứng đó – có lẽ – ngắm nhìn vầng trăng khuyết.
Di chuyển theo hình vòng cung nhỏ qua cánh rừng
Trong thung lũng tối đen cùng lửa trại cháy đỏ.
Có lẽ bạn đang ngủ say trên cánh đồng thơm mùi rạ,
Và sương khuya rơi nhẹ trên chiến phục và vầng trán lạnh căm.
Hay có lẽ tối nay, trên lưng ngựa xa xăm,
Ở tiền đồn yên tĩnh, mắt dõi nhìn, với súng trong tay,
Bạn đang thầm thì, vuốt lưng con ngựa mỏi.
Hoặc có lẽ – bạn đang nghỉ qua đêm
Như vị khách trong lâu đài xa lạ
Lặng lẽ viết một bức thư dài trong ánh đèn mờ tỏ,
Tay gõ nhẹ lên phím dương cầm bên cửa sổ
Dò dẫm từng âm thanh –
Hoặc có lẽ
Bạn đang nằm chết, lặng câm
Và trong đôi mắt nghiêm nghị, thân thương
Không còn ánh ngày rọi chiếu
Và bàn tay thẫm nâu héo rũ,
Cùng vầng trán rách bươm.
Ôi, nếu như tôi, một lần, trong ngày ấy
Về tình yêu của tôi thổ lộ
Tôi đã quá ngại ngùng để nói ra!
Nhưng bạn biết… và khẽ gật đầu
Đâu đó đêm nay, trước lâu đài xa lạ
Khẽ gật đầu với con ngựa trong rừng khuya lạnh giá
Khẽ gật đầu cùng giấc ngủ vùi và đống cỏ khô
Và bạn mỉm cười, nơi xa, thầm nghĩ…
Và có lẽ
Ngày nào đó, bạn sẽ trở về từ chiến tranh
Và ta sẽ cùng nhau dạo bước vào buổi tối yên bình,
Sẽ nói về những trận chiến ở Luttich, Longwy, Dammerkirch,
Và mỉm cười trang trọng, và mọi thứ sẽ trở lại như xưa,
Và không ai nói về nỗi lo sợ và tình yêu ngày ấy,
Và với một câu nói đùa, bạn sẽ xua đi
Nỗi sợ hãi, chiến tranh, những đêm lo lắng,
Và anh chớp mùa hè của tình bạn ngây thơ trong sáng
Vào quá khứ lãng quên, không trở lại bao giờ.
Tháng mười Oktober
In ihrem schönsten Kleide
Stehn alle Bäume gelb und rot,
Sie sterben einen leichten Tod,
sie wissen nichts von Leide.
Herbst, kühle mir das heiße Herz
Daß es gelinder schlage
Und still durch goldene Tage
Hinüberspiele winterwärts
Dịch nghĩa
Trong váy áo đẹp nhất
tất cả cây cối nhìn trông vàng và đỏ
chúng nó (cây cối) chết rất nhẹ nhàng
chúng nó không hề biết đau đớn
Mùa thu ơi, hãy làm dịu đi trái tim nóng bỏng dùm tôi
khiến nó (trái tim) đập nhẹ nhàng hơn
và yên lặng suốt những ngày nắng vàng
chơi đùa hướng về mùa đông.
Tiếng sáo Flötenspiel
Ein Haus bei Nacht durch Strauch und Baum
Ein Fenster leise schimmern ließ,
Und dort im unsichtbaren Raum
Ein Flötenspieler stand und blies.
Es war ein Lied so altbekannt,
Es floß so gültig in die Nacht,
Als wäre Heimat jedes Land,
Als wäre jeder Weg vollbracht.
Es war der Welt geheimer Sinn
In seinem Atem offenbart,
Und willig gab das Herz sich hin
Und alle Zeit ward Gegenwart.
Dịch
Đêm khuya rồi, khuất dưới lùm cây
Nhà ai đó còn đỏ đèn đỏ lửa
Gian phòng vắng khi mờ khi tỏ
Có chàng trai thổi sáo mê say
Tiếng sáo ân tình dìu dặt đêm nay
Quen thuộc quá, như bờ xưa bến cũ
Tưởng đã đi qua mọi con đường đau khổ
Đất khách quê người đâu cũng ngỡ quê hương
Tiếng sáo hắt hiu giãi tỏ với đêm trường
Những bí ẩn sâu xa nơi trần thế
Tháng năm trôi bỗng hiện về lặng lẽ
Tiếng sáo u hoài, lòng lữ khách bâng khuâng.
Tình ca (2) Liebeslied (2)
Ich bin der Hirsch und du das Reh,
Der Vogel du und ich der Baum,
Die Sonne du und ich der Schnee,
Du bist der Tag und ich der Traum.
Nachts aus meinen schlafenden Mund
Fliegt ein Goldvogel zu dir,
Hell ist seine Stimme, sein Flügel bunt,
Der singt dir das Lied von der Liebe,
Der singt dir das Lied von mir.
Dịch nghĩa
Tôi là con hươu và em là con hoẵng,
con chim là em và tôi là cây,
mặt trời là em và tôi là tuyết,
em là ngày và tôi là giấc mơ.
Đêm đêm từ miệng đang ngủ của tôi
một con chim vàng bay đến với em,
tiếng hót của nó trong trẻo, đôi cánh của nó sặc sỡ,
con chim hát cho em bài hát của tình yêu,
con chim hát cho em nghe bài hát của tôi.
Tình ca (3) Liebeslied (3)
Ich wollt ich wär eine Blume,
Du kämst still gegangen,
Nähmst mich zum Eigentume
In deine Hand gefangen.
Auch wär ich gern ein roter Wein
Und flösse süß durch deinen Mund
Und ganz und gar in dich hinein
Und machte dich und mich gesund.
Dịch nghĩa
Anh muốn anh là một bông hoa
Em đến thật nhẹ nhàng
(Em) nắm lấy anh làm của riêng
Giữ anh trong bàn tay em.
Và (anh rất muốn) anh là rượu vang đỏ
Và chảy ngọt ngào trên miệng em
Và từ từ chảy vào trong em
Và khiến em và anh khoẻ khoắn.
Tình ca (4) Liebeslied (4)
Wo mag meine Heimat sein?
Meine Heimat ist klein,
Geht von Ort zu Ort,
Nimmt mein Herz mit sich fort,
Gibt mir Weh, gibt mir Ruh;
Meine Heimat bist du.
Dịch
Quê hương tôi ở đâu ?
Quê hương tôi bé nhỏ
Đi nơi này nơi nọ
Mang tim tôi bên mình
Khiến cho tôi đau khổ
Mang cho tôi bình yên
Quê hương tôi là em
Trong sương mù Im Nebel
Seltsam, im Nebel zu wandern!
Einsam ist jeder Busch und Stein,
Kein Baum sieht den andern,
Jeder ist allein.
Voll von Freunden war mir die Welt,
Als noch mein Leben licht war;
Nun, da der Nebel fällt,
Ist keiner mehr sichtbar.
Wahrlich, keiner ist weise,
Der nicht das Dunkel kennt,
Das unentrinnbar uns leise
Von allen ihn trennt.
Seltsam, im Nebel zu wandern!
Leben ist Einsamsein.
Kein Mensch kennt den andern,
Jeder ist allein.
Dịch
Lạ thay trong màn sương phiêu du!
Cô đơn từng bụi cây, mẩu đá
Cây không nhìn cây nữa
Mỗi vật đều bơ vơ
Trần thế với ta đầy bầu bạn
Khi đời ta còn sáng ánh trời
Bây giờ sương xuống
Chảng nhìn thấy ai
Ai là kẻ thông minh tài trí
Lại không hay bóng tối trên đồi
Lẹ làng – không thoát khỏi
Ngăn ta với mọi người
Lạ thay trong màn sương phiêu du!
Cuộc đời là một nỗi đơn cô
Người không quen người nữa
Mỗi kẻ đều bơ vơ.
Tuyết đầu mùa Erster Schnee
Alt geworden bist du, grünes Jahr,
Blickst schon welk und trägst schon Schnee im Haar,
Gehst schon müd und hast den Tod im Schritt –
Ich begleite dich, ich sterbe mit.
Zögernd geht das Herz den bangen Pfad,
Angstvoll schläft im Schnee die Wintersaat.
Wieviel Äste brach mir schon der Wind,
Deren Narben nun mein Panzer sind!
Wieviel bittre Tode starb ich schon!
Neugeburt war jedes Todes Lohn.
Sei willkommen, Tod, du dunkles Tor!
Jenseits läutet hell des Lebens Chor.
Dịch nghĩa
Ngươi đã già rồi, năm tháng xanh ơi!
(Ngươi) trông úa tàn và cài tuyết trên mái tóc rồi,
(Ngươi) đi mệt mỏi rồi và cái chết gần kề –
Ta đi cùng ngươi, ta sẽ chết cùng.
Trái tim lưỡng lự đi trên con đường đáng sợ,
những hạt mầm mùa đông (1) sợ hãi ngủ trong tuyết
cơn gió đã làm gãy của ta biết bao cành lá rồi,
mà những vết sẹo giờ là những vỏ bọc của ta!
Ta đã chết đau đớn bao lần rồi!
Đối với mỗi cái chết, sự sống mới là sự ban thưởng
Ngươi hãy hoan nghênh, cái chết – cái cổng tăm tối ơi!
Phía bên kia vang lên trong trẻo bài đồng ca của sự sống.
Vì yêu em Weil ich dich liebe
Weil ich dich liebe, bin ich des Nachts
So wild und flüsternd zu dir gekommen,
Und daß du mich nimmer vergessen kannst,
hab ich deine Seele mit mir genommen.
Sie ist nun bei mir und gehört mir ganz,
Im Guten und auch im Bösen;
Von meiner wilden, brennenden Liebe
Kann dich kein Engel erlösen.
Hermann Hesse là một nhà thơ đa tài của nền văn học Đức. Qua những bài thơ của ông chúng ta sẽ thấy rằng cuộc đời đáng sống và chứa đựng muôn ngàn hương sắc tuyệt vời, mà chúng ta thường bỏ quên và đánh mất giữa đời sống thường nhật . Nhắc nhở chúng ta hãy biết tận hưởng cuộc sống khi mình vẫn còn có thể.