Hoàng Cầm là một trong những cây bút vang danh của nền văn học Việt Nam. Ông bắt đầu làm thơ từ khi còn trẻ nên sở hữu một số lượng thơ đồ sộ và quý giá. Nổi bật nhất chính là tập thơ Về Kinh Bắc hấp dẫn và vang danh góp phần làm nên tên tuổi của ông Trong tập thơ này, ông đã có những thi phẩm được đưa vào chương trình dạy học phổ thông được bạn đọc vô cùng yêu mến. Hãy cùng nhau điểm danh những tuyệt phẩm này nhé!
Thi sợi bún
Những hội hè Kinh Bắc
Có thi nhau giật giải pháo toàn hồng
Thi sợi bún
Khi quất
Quấn năm vòng cột đình
Không đứt
Giã bột mười đêm
Pháo nổ không nâng hai hàng mi mọng
Mai về vỡ vại long chầy
Đứt quãng hoa niên
Mai về lại dựng giường dựng chiếu
Lúc dựng giăng
Tóc quấn cột nhà
Con trăn đen thoi thóp
Ơi đêm Đông Hồ
Nát nhầu thân tố nữ
Sợi bún ngà vá lại dung nhan
Thi ăn mía thổi cơm
Thi ăn mía thổi cơm
Bụng đâu chứa hết những bãi sông xanh ngắt
Lửa đâu xém cánh tay bột nặn
Cháy phù sa ngọt sắc Yên Viên
Cơm vừa chín tới
Má xuân hồng
Lồng khói tím
Lịm sang thu
Bãi mía sông Cầu reo đáy bát
Ngửa mặt hứng mưa đồi cỏ ngát
Nguôi dần cơn sốt bỏng môi hoa
Thi đánh đu
Luồn tay ta ôm say
Giấc bay lay đỉnh núi
Tuột hàng khuy lơi yếm tóc buông mành
Đùi chảy búp dài thon nhún vội
Bàng hoàng tia chớp liệng nghiêng xanh.
Thi hát đúm
Chiếc pháo xì loay hoay
Thềm gạch vỡ Bát Tràng
Chuỗi pháo đùng thèm bay
Bùng giấy đỏ liều thân
Lụa xé đôi tay
Bến nhức gan tằm
Người bỏ chồng vào thi hát đúm
Chệnh choạng lối mưa
Nón quai thao úp bụng
Người chồng bỏ cũng thi hát đúm
Gót chân bùn ngõ tối
Tuổi lội
Tầy đường mới sống trâu
Trăng khuya các bờ sông
Chụm sao mai soi hai mái đầu
Thi dệt vải
Lòng Em phau phau
Tìm đâu mấu sợi
Một tấm trường giang
Đèn rọi võ vàng
Thoi chim khách đếm năm đi vút
Vải gột hồ hai má gột môi hoang
Thi thêu gấm
Từ thuở bé biết đâu
Chim uyên chim thúy
Kim se dây mà rẽ thúy chia uyên
Một mái rạ vàng ấm Châu Long Dương Lễ
Ngơ ngẩn đường khâu áo lạnh Lưu Bình
Ai luồn kim giải áo dở dang mơ
Chàng Lưu ứa nước mắt
Bước ra thềm hong mưa
Hội chen Nga Hoàng
Chen Nga Hoàng
Len chèn nguyệt tận
Phụt nửa đêm đèn nến lặn
Ba hồi trống giãi dầm dề
Lim dim bao dong ba nghìn mắt Phật
Tóc tung tình bờ xôi ruộng mật
Quanh co toả bốn hướng đình
Từng ngôi sao mắt người lung linh
Ai gọi… im lìm
Í ới… sao chìm
Đôi đôi ú tim… tìm
Oà ập… cánh chim… e ấp
Hỗn mang mê vô cùng
Địa đàng say tới tấp
Không giờ không
Thăm thẳm nguyện cầu hơi em nồng
Nhẩn nha thôi
Ôi dùi nhẹ buông tênh… tang vờ câm
Ai nện xin thương ngầm
Gõ hờ đôi ba tiếng cuối buồn vang âm
Vì tay ải tay ai
Chưa nguôi tê mê thầm
Chợt bừng nghìn cây nến đỏ
Như sững sờ nghìn tội
Biết lội về đâu
Cho qua cơn thịnh nộ sầu
Cụ Tiên chỉ già tuổi tình cạn kiệt
Tóc héo bưng đầu
Lùi lũi tiếc thời xa
Khua gậy cùn rập mấy thời sau
Tơ xanh ngây ngây đêm sông Cầu
Em anh giờ lẩn trốn bụi bờ đâu
Thì trói cả đôi
Xin trói cả đời
Cột lim ư gãy rồi
Giường nhung ừ sóng đôi
Sân đình
Lại Thị Mầu í a tung tình
Rung rinh
Chờ
Hội Gióng
Mùng Tám tháng Tư
Không về hội Gióng
cũng hư mất đời
(Ca dao)
Trăm đôi gái trai anh tú
Ngựa lồng bãi rộng
Gươm thần phun lửa đốt môi
Chú bé lên ba là tướng võ nhà Giời
Ai ngờ đã bốn nghìn năm manh mối
Xuân đến lụa the
Cầm gậy tre đi se duyên cô Tấm ông Hoàng
Vớt Trương Chi về gấm đỏ lầu Tây
Hội Long Khám
Hội Long Khám đêm sao chi chít
Bồ đề mở lá thả ni cô
Thiện nam vin khói đi quanh chùa
Mơ Từ Thức
Gặp ngay quan huyện khác
Mẫu đơn một nhành rơi
Ngọc lan mười búp chắp
Nến tắt sao không tắt
Giải Ngân hà giải chiếu nâng hoa
Hội vãn rồi quan huyện về nhà
Quan-huyện-khác lại làm Từ Thức
Ni cô ơi
Hội Vân Hà
Lợn ba trăm cân
Kềnh xuân lún ngõ
Khói bếp lun phun mưa
Mép chàng trai lún phún đương thì
Tết Vân Hà làng mở hội thi
Núc ních từng đôi chật đường nghẽn lối
Cỗ ba tầng
Giò lụa nổi
Giò mỡ chìm
Nem bối rối
Lá sung bay rụng đầy nong
Vại bỗng ngất ngư cười cải mả
Bát bỗng lim dim
Tìm mắt gái muộn chồng
Sân một sào xôn xao
Sồi lụa thưởng
Mười lợn thi đi chật cổng đình cong
Đêm phường chèo trống giục
Vùi lấp nồi niêu
Hồi tiếu cùng eng éc
Khúc giáo đầu bi tráng lợn nhà kêu
Ba ngày tiếng dao phay liếc nhanh thành vại
Ba đêm chim lợn toác sương gieo
Chai đại lăn kềnh giữa chiếu
Chai bố chéo khoeo
Vật vờ góc ban thờ
Chai con gậm giường rụt cổ
Tuý luý mềm soải tóc khóc ngu ngơ
Hội tàn men
quẩn quanh nghiêng ngửa
Giật yếm đào túm vội đôi bầu
Bỗng đốp chát mắt đom đóm nổ
Mịt mù hơi rượu miếu cô Mau.
Hội đền tám bua triều Lý
Hội đền tám Vua triều Lý
Còn đau thớ gỗ phượng rồng
Chen chúc khoảng trời thương nhớ
Tạnh thời gian
Tám tượng ngồi mê tà khói mỏng
Để thạch sùng vào bụng rỗng
Chép miệng vàng son ngút khói tan
Đôi lính Chiêm Thành canh cửa Việt
Quê hương quê hương xa không về
Tù binh gửi máu vào tay chạm
Đứng cửa còn trông thấy đất Chàm
Bát đế ngoái nhìn trang sử ố
Nghìn năm sao chẳng tuyệt nòi tham
Giá như tế lễ uy linh thế
Được tái sinh nhiều đấng minh quân
Hẳn Công Uẩn đã tâu Thượng đế
Treo trống hồn vua lắng tiếng dân
Hỡi ơi Chiêu Thánh sao không nói
Người ta lo dựng nghiệp lâu dài
Ai lo việc cưới chồng công chúa mồ côi
Ví như không có Trần Thủ Độ
Mắt dại Vua Bà biết chọn ai
Quân cờ chí chát đêm Kinh Bắc
Mấy ngón tay tính nước vào ra
Vân vê nhẵn nhụi cạnh ngà
Tròn lăn cung cấm trẻ con chơi.
Luân hồi
Con đấy ư
Con đã về Kinh Bắc
Những cỏ Bồng Thi
Với dế đầu si
Những lá Diêu Bông
Với đôi xe hồng
Luân lưu thụ thai qua chín đời
Đằng đẵng
Đến khi con lọt lòng
Cây đu đủ sau nhà vừa bấm ngọn
Đội mũ niêu đen
Đi trong đêm mưa dầm
Mẹ đau trở dạ
Sinh con ra
Tiếng tù và xé canh ba
Báo hiệu cơn giông nín lặng
Trống liên hồi ra đi
Ngăn trận bão bao la
Trong giọt lệ cuối hàng mi
Con đấy ư
Mười ngày không khóc
Mười thày lang dờ dẫm
Ven giường ẩm ướt
Mười đêm
Tiếng trống chèo vuốt ngực Châu Long
Bước “sắp qua cầu” nghẹn tiếng
Đợi mùa
Mùa chưa về
Tu hú gọi Em đi tìm Mẹ
Dẫy tre xa giấu biệt giải khăn điều
Khi gậy nắng kẻ ăn mày đã quăng sau núi
Hàng tre nhả yếm
Trả mẹ về
Lều dột mưa đêm
Thì Chị đi mấy lối chân chim
Để Mẹ về bao phương bèo nổi
Riêng Em nằm trơ đợi mai tu hú gọi
Như không có Mẹ từ năm biết gọi gà
Chiêm chiếp xó nhà mưa mọt
Xanh gì chỏm tóc lên ba
Khi cọc cầu ao dứ mắt chuồn chuồn
Buồn ngủ rã rời cánh mỏng
Em đi mãi những đường làng ngơ ngắt
Nhặt lá đa đan mũ Chiêu Quân
Hát vẩn vơ lời sẩm chợ
Gậy mù ngửi hơi đường lạ
Bóng cây rợp mát lưng gù
Chiều lá dứa tít mù chong chóng
Gió mát này Mẹ quạt
Từ chênh chếch nẻo tàn trăng
Có cô láng giềng trái đào vắt vẻo
Hỏi đằng ấy đi đâu
Em lên núi xa hái cỏ thiên đồng
Cài tóc Chị sênh tiền gõ nhịp
Đánh bồng trên mái đình cong
Em bước vào đình
Ôm cột mấy người ôm
Em rẽ sang chùa
Lay chân hộ pháp
Sau chùa tát đêm một chạp
Gầu giai ai vớt Chị ơi
Loà loà thân trăng
Chị lỡ xe hồng
Mẹ đi lấy chồng
Cỗ cưới chênh vênh khoai luộc
Mật vàng mọng rách vỏ nâu non
Cắm bốn que tăm
Khênh nhị hỉ đẫy lưng lợn béo
Phần Mẹ khúc đuôi tròn
Phần Chị nửa mình thon
Phần Em hai chân ngơ ngác
Tăm cắm chật bình hương
Em xuýt xoa tập khấn
Chắp tay nhìn nghẽn nghìn phương
Có hôm Em lần xuống bếp
Cậy cháy sành vỡ toác trôn niêu
Một con mèo mướp ruỗi chân chiều
Lưỡi gió liếm gio vờn tóc rụng
Tưởng như Mẹ về
Vai áo toạc ba vá chằng tơ dứa
Tưởng như Chị về
Tóc óng đêm xưa giờ tua túa rễ tre
Bao giờ Chị về
tóc phủ vai Em chiều hương nhu
Bao giờ Mẹ về
buộc yếm đào phai vỗ hát ru
Khấn thầm như gặp Chị
mắt nứa cứa tay Em
vẫy đón đầu làng
Khấn thầm như Mẹ lỡ đò ngang
miệng hé hạt na nhoà bến vắng
cổ tay tròn đẫn mía gie
Không
Bầu Mẹ không tròn
Bưởi Chị chưa hoa
Đã hết năm tu hú gọi rừng già
Đã sang mùa
Tu hú ngủ rừng xa
Quà mẹ
Quà gửi con
chùm nhãn Hưng Yên
Đừng gặm hết ngày thơ trẻ
Nửa đêm
Thuyền thúng đồng chiêm
đi tìm hướng làng xa
Ngọn cây đa trang hoàng khúc múa
đàn cá song lơ lửng tự tình
ổ sáo đen mái chèo khua vỡ trứng
Gà lên chuồng chuông động bình minh
Đi tìm con bướm bạc đầu
Liếc qua hoa nhài nhuộm nâu
Đi tìm tóc rối đổi kẹo
Cụm tóc hờn ghen cài kẽ liếp
Lược bóng gương trong
Sợi tóc kéo mùa xuân
lìa bỏ bãi làng
Đi tìm đôi ếch cõng mưa rào
khai giá thú
Mình con đốt đuốc đến mừng
Đi tìm chổi xuể gậm giường um khói
đêm tân hôn
đêm giao thừa
Đi tìm vành khăn chít đầu ngải cứu
Khăn mùa hoa đào
Khăn mùa hoa mai
Cúc vàng sóng sánh
khăn nhiễu tam giang
Đâu chùm hoa lý
đưa trăng về làng
Cánh cò bống bang
đậu sừng con nghé
Con ngoan con nhé
Con đi tìm Mẹ
Tre dậm lông mày
Ao bèo chột mắt
Bàn tay mẹ cắt
gửi quà cho con
Ơi chiều Kinh Bắc
Chuông chùa nhuộm son
Nhớ
1- Lá
Có nét buồn khôi nguyên
Chìm sâu vào đằng đẵng
Có tiếng ca ưu phiền
Chìm sâu vào lẳng lặng
Và dai dẳng em ơi
Là cơn say khát lá
Cứ thon mềm xanh lả
Trong men quê bồi hồi
2- Ngõ
Sao không thể khép cửa buồng thương nhớ
Còn phong phanh manh áo
Dắt về những ngõ làng xưa
Sao không quên chiều đổ mưa
Con rô rạch ngược
Nướng cong mùa thơ
Cơm nghèo thuở trước
A bê nghé ơi
Mưa Thuận Thành
Nhớ mưa Thuận Thành
Long lanh mắt ướt
Là mưa ái phi
Tơ tằm óng chuốt
Ngón tay trắng nuột
Nâng bồng Thiên Thai
Mưa chạm ngõ ngoài
Chùm cau tóc xoã
Miệng cười kẽ lá
Mưa nhoà gương soi
Phủ Chúa mưa lơi
Cung Vua mưa chơi
Lên ngôi hoàng hậu
Cứ mưa Thuận Thành
Hạt mưa chưa đậu
Vai trần ỷ Lan
Mưa còn khép nép
Nhẹ rung tơ đàn
Lách qua cửa hẹp
Mưa càng chứa chan
Ngoài bến Luy Lâu
Tóc mưa nghiêng đầu
Vành khăn lỏng lẻo
Hạt mưa chèo bẻo
Nhạt nắng xiên khoai
Hạt mưa hoa nhài
Tàn đêm kỹ nữ
Hạt mưa sành sứ
Vỡ gạch Bát Tràng
Hai mảnh đa mang
Chiều khô lá ngải
Mưa gái thương chồng
Ướt đằm nắng quái
Sang đò cạn sông
Mưa chuông chùa lặn
Về bến trai tơ
Chùa Dâu ni cô
Sao còn thẩn thơ
Sao còn ngơ ngẩn
Không về kinh đô
Ơi đêm đợi chờ
Mưa ngồi cổng vắng
Mưa nằm lẳng lặng
Hỏi gì xin thưa
Nhớ lụa mưa lùa
Sồi non yếm tơ
…………………..
Thuận Thành đang mưa…
Vĩ thanh
Thai nghén quê xưa
Về kinh bắc lọt lòng
Qua tám nhịp tuần du dạ khúc.
Về với ta
Ta con bê vàng lạc dáng chiều xanh
Đi mãi tìm sim chẳng chín
Ta lên đồi thông nằm miếu Hai Cô
Gặm cỏ mưa phùn
Dóng dả gọi về đồng sương
Đôi ba người lận đận
Đêm nay mẹ chẳng về chuồng
Ta con chào mào khát nước
Về vườn xưa hạt nhãn đã đâm mầm
Cây ổi giơ xương
Chống đỡ mùa đông xập về
Đánh úp
Ô này tám đỏ ra hoa
Ta con chim cu
Về gù dặng tre
Đưa nắng ấu thơ
Về sân đất trắng
Đưa mây lành những phương trời lạ
Về tụ nóc cây rơm
Ta ru em
Lớn lên em đừng tìm mẹ
Phía cơn mưa
Ta con phù du ao trời chật chội
Đứng cánh bèo đo gió lặng tìm sao
Uống nước mắt con vành khuyên nhớ tổ
Vừa rụng chiều nay
Dềnh mặt nước hương sen
Ta soi
Chỉ còn ta đạp lùi tinh tú
Ngủ say rồi
Đôi cá đòng đong
Ước nguyện
Gửi Mẹ và Chị
Cõi Âm
Bến Lú, bên kia sông Giác
H.C.
Bốn tám dáng Thơ đi tám nhịp
Tuần du chưa vợi khối ân tình
Ước sao sóng Mẹ bừng Công chúa
Chớp mắt nghiêng buồn…
kiếp ảo sinh
Ươc sao soi chị lim dim hát
Tay gió đàn
lơi
yếm trắng tinh
Ví chăng Em cứ bơ vơ nhớ
Nắng lượn cồn mây
Lá hiện hình
Thì thương cuốc lả
hồn Chiêu Thánh
Mõ giục chuông dồn
… lệ chép Kinh…
Trên đây, chúng tôi đã chia sẻ đến các bạn những trang thơ cực hấp dẫn và đặc sắc nhất của nhà thơ Hoàng Cầm. Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã có thể cảm nhận được ngòi bút tài hoa và khả năng sáng tác kiệt xuất của nhà thơ.