Lê Đạt (1929-2008) tên thật là Đào Công Đạt, sinh ngày 10 tháng 9 năm 1929, quê ở Á Lữ, Bắc Giang. Ông tham gia phong trào Nhân Văn Giai Phẩm vào những năm 50 rồi vắng bóng trên văn đàn suốt 30 năm. Ông sở hữu những trang thơ đặc sắc được đông đảo bạn đọc săn đón. Hãy cùng nhau khám phá nhé!

Bảo hiểm

Trải thác ghềnh sông sâu bão biển
Phiêu lưu quên ký bảo hiểm tình

Chân trời

Tôi khóc những chân trời không có người bay
Trần Dần
Đời bất trắc mộng đầy đất chật
Đói sân chơi hành khất chân trời

Chia động từ

Một thoáng trăng tròn thu khuyết nửa
Tình người chia thì quá khứ dở dang

Di động

Di động tin tìm mê lộ phố
Lòng khác tình tim đổi số lặng thinh

Đêm trắng (I)

Ứng đáo thiên minh đầu tận bạch
Bạch Cư Dị
Ngủ giấc giờ mỗi ngắn
An thần liều mỗi cao
Tóc trăng vằng vặc trắng
Gối bạc đầu vào đâu

Hoa Tết

Năm lạnh tình chờ mai gốc lão
Đào diện hoa xuân báo lấy chồng

Kinh nghiệm

Kinh nghiệm đầu mùa tim sẹo mãi
Thất tình ba bảy thất tình hơn

Làm thơ

(Trích “Thơ gửi người Việt”)
Đêm khuya
Bóng đầu anh
Hằn trên trang sách nhỏ
Như bóng hàng cây
quặn gió
Lắng xuống mặt đường
Giông bão mênh mông
Anh nhìn Tổ quốc
Đất nước đêm nay trĩu đầu ngòi bút
Hàng vạn vần thơ mang nặng tình người
Anh nghe tiếng đất trời
Xao động lùm cây ngọn cỏ
Như hiệu thính viên
Đêm không ngủ
Ghi những lời cuộc sống
điện về
Những tiếng nặng nề
Những tiếng cục cằn uất ức
Những tiếng căm thù chua xót
Những tiếng yêu thương
Mỗi ngày bao nhiêu vui buồn
Đè nặng trên đầu anh suy nghĩ
Một người lực sĩ
Chỉ mang nổi ngàn cân
Anh suốt tháng suốt năm
Chỉ mang quả địa cầu trong óc
Anh nhớ ngày em khóc
Ôm bụng kêu trời
Mấy chị hộ sinh nói khẽ
“Chiếc thai quá to
Cả mẹ cả con khó lòng sống được”
Mỗi lần đẻ bao buồn vui, chua xót.
Người làm thơ nắng mưa thiêu đốt
Ăn nằm với cuộc đời
Thai nghén đất trời
Sinh ra sự sống
Năng tâm tư của trăm ngàn quần chúng
Đau xót hơn bao nhiêu
Em ơi!
Anh thức thâu đêm suốt sáng
Moi óc làm thơ
Moi tim làm thơ
Như người thợ
Chui xuống lòng hầm mỏ
Moi than moi lửa
Đốt sáng cuộc đời
Anh muốn Đảng gọi anh đến nơi
Hội ý về cuộc sống
Điều động anh vào Bộ Tâm hồn quần chúng
Giúp Trung ương
Xây dựng
Những con người
Từng từng giọt mồ hôi
Đẫm bản đồ chinh sách
Anh mở lối giữa cuộc đời ngóc ngách
Óc anh là một công trường
Mỗi dòng thơ là một cây số mới
Trên con đường đi tới
Xã hội
Ngày mai
Một tiếng súng tương lai
Nổ vào đầu dĩ vãng
Anh vác bút đi theo Đảng
Xông lên hàng đầu

Lú lẫn

Tuổi lú lẫn ngược nhầm ga trẻ dại
Hay u ơ
quên mất lối về già
Tha thẩn chữ ngã ba

Mỗi ngày mỗi lớn – Gửi Kế hoạch Nhà nước 1956

Kinh tế không thể vác ba-lô đi bộ
Hoàn thành kế hoạch hai năm.
Cuộc sống mới cần đi xe lửa
Những chuyến xe tốc hành,
Kiến thiết cho nhanh
Đất nước mười năm xơ xác
Bom đạn cày trên người
Nước mắt soi nụ cười
Rũ máu bước đi kiến thiết
Những con đường đã chết
Nghe gọi sống vùng lên,
Vạch cỏ vạch lau đứng dậy
Giơ tay chào những công trường
Chúng ta đi nắng lửa cháy lưng,
Chân nẻ toác trên đá rát,
Mồ hôi lấn từng tấc đất,
Tay không nặn những con đường.
Cây mọc trên rừng
Rừng không có lối
Chỉ có gió lùa sớm tối
Con vượn leo lên
Con chim bay lên
Ta không là vượn
Ta không là chim
Ta cũng leo lên
Chặt gỗ về làm tà vẹt
Rách da tím thịt
Sốt rét rung giường
Cầu sập xuống sông
Nước trôi loang loáng
Đôi bờ cát trắng
Mười năm nhớ nhau
Sóng cả sông sâu
Cầu chìm đáy nước
Tay ta làm cần trục
Nhấc cầu qua sông
Lấy lối cho tầu chạy.
Những người hôm nay cầm máy
Hôm qua còn vác cày
Phí bỏ hai bàn tay
Trong nhà thằng địa chủ
Mọi thứ còn bỡ ngỡ
Trên công trường thành thợ
Dắt máy như dắt trâu
Lửa điện lóe trên đầu
Ánh những bàn tay giải phóng
Đời dân ta mỗi ngày mỗi lớn
Bước đi từng bước khổng lồ,
Đem những giấc mơ
Biến thành sự thực
Thành bù loong đinh ốc
Gá lắp lại cuộc đời.
Thực dân làm mười hai năm
Ta hoàn thành trong bốn tháng
Mỗi ngày thi đua cách mạng
Bằng mấy chục ngày thường
Ta nắm cổ thời gian
Quất cho phi nước đại.
Kéo ngày mai gần lại
Thúc vào lưng cuộc đời
Mở máy đến chân trời cộng sản
Tiếng còi rúc gọi trong ánh sáng
Mời tất cả lên tầu.

Mới

(Gửi Vũ)
Không gì đẹp bằng con người
Không gì quý bằng tuổi trẻ
Những bàn chân mạnh mẽ
Xung kích vào đời
Những con mắt nhìn thẳng về phía trước
Phấp phới bao nhiêu mơ ước
Đập cánh bay lên
Những ngày những đêm
Nắng mưa dữ dội
Lòng chúng ta sôi nổi
Như những trái bộc lôi
Đến giữa cuộc đời
Xòe lửa
San đường phá ụ
Mở những chân trời
Phải giữ tuổi hai mươi
Như giữ gìn cuộc sống
Mỗi ngày bao nhiêu bụi bậm
Rơi xuống đầu người
Bao nhiêu gồng xiềng tập quán
Cột lấy bước chân
Đừng chửi tôi kiêu căng
Lên mặt dạy đời khinh khỉnh
Tôi chưa đeo kính
Chưa vào hàn lâm
Tôi mới hai mươi lăm tuổi
Chung quanh tôi bao cuộc đời mệt mỏi
Thất bại cúi đầu
Công thức xỏ giây vào mũi
Những kiếp người sống lâu trăm tuổi
Ỳ như một chiếc bình vôi
Càng sống càng tồi
Càng sống càng bé lại
Tôi đã sống rất nhiều ngày thảm bại
Khôn ngoan không dám làm người
Bao nhiêu lần tôi không thực là tôi
Tim chết cứng trong lề thói
Những đêm trắng tấy lên dữ dội
Không muốn nhìn mặt mình
Trời sao sáng long lanh
Nhựa cây thơm rạo rực
Đêm mùa xuân thiêu đốt
Bao nhiêu khao khát làm người
Nhưng dòng nước trôi xuôi
Lại đẩy tôi về bến cũ
Những mơ ước trong đầu ấp ủ
Chết dần như những chiếc thai non
Tôi ngập chan đi trong những lối mòn
Mong đổi lấy một cuộc đời yên ổn
Nếp cũ cay chua và trắng trợn
Đè trên vận mệnh con người
Đời đời nối đời đời
Trao lại cho nhau một lời nóng hổi:
Mới! Mới!
Luôn luôn Mới
Bay cho cao
Bay cho xa
Trên những vết già nua cũ kỹ
Trên lề đường han rỉ
Vượt ngày hôm nay
Vượt ngày mai, ngày kia,
Vượt mãi…

Nếp nhăn

Mộng nhớ trán vầng đêm hằn nếp
Bóng em tạm trú nếp nhăn nào

Ngày nghỉ

Sao em nỡ nghỉ yêu Chủ Nhật
Xuân đình công phố thất nghiệp tình

Ngân hàng ngâu

Thư giấy ố chữ tàng kho tình cũ
Ngân hàng Ngâu séc nửa bạc màu

Ngu lâu

Đừng mắng anh ngu lâu bạc đầu vụng dại
Dẫu được yêu lòng quá tải vẫn thất tình

Nhớ (II)

Em mãi mãi xa
Em mãi mãi gần
Má nắng bạc mầu mưa chung thân nhớ
Mắt thượng huyền
Trăng khuyết nữa phân ly

Râu tóc

Nhạn cũ tin người vắng
Bóng nắng chiều nhạt thưa
Râu tóc um tùm rậm
Gương tình không nhận ra

Rủi

Vô đơn chí
Bếp lụi năm tàn trang lạnh chữ
Tình còn dự báo gió bổ sung

San sẻ

Anh thừa tuổi già em tuổi trẻ
Ước gì san sẻ đỡ cho nhau

Sapa

Lòng ngũ sắc dù xoe chiều thắng cố
Nắng già tình nhoè nhạt phố Sapa

Sân ga

Đèn đỏ sân ga tầu đợi chuyến
Đêm mau già kỷ niệm lắm ma

Tâm sen

Sen búp đôi dòng đưa trăng ngủ
Tâm hàn đêm giấc trở thờ ơ

Thuộc lòng

Em tựa bản trường ca hiểm hóc
Học trăm năm chưa dễ đã thuộc lòng

Tiết kiệm

Đã hẹn kiếp chung trăng chung gối
Sổ tiết kiệm riêng khối nội tình

Vải thiều

Vải ghép yêu vườn thiều tu hú ngọt
Tình lầm xui dạ xót trái sai chua

Xiếc xuân

Tung con tim
Tình một hứng con thuyền
Đại dương vẽ sóng năm màu đèn xiếc
Phông hoa đào tút kèn xanh sàn biếc
Tình hạ màn tim mắc cạn hà ăn
Tóc soã khói may phố sả
Con lũ bờ cong sóng lạ ngực hồ
Đê biếc thân mày sông trắng khoả
Mộng diều trăng chếch thả may thu
Tình đu bay dây gió đánh ù ù
Em tay xoè một con chim cánh thắm
Cắp tim anh vù nghìn dặm thiên di
Yêu tha thẩn đi trường kỳ trang vắng
Dõi bóng chim tìm một bóng tim

Trên đây, uct.edu.vn đã chia sẻ đến bạn những trang thơ đầy ấn tượng của nhà thơ Lê Đạt. Qua đó chúng ta thêm phần hiểu và ngưỡng mộ ngòi bút tài hoa của ông. Mời các bạn đón xem phần 2 vào một ngày không xa. Thân Ái!