Trong nền văn học Việt Nam , Tế Hanh là một cái tên không còn xa lạ gì nữa. Ông là một thi sĩ tài hoa và xuất sắc được đông đảo bạn đọc hâm mộ. Với ngòi bút đậm chất trữ tình, những bài thơ của ông luôn đi sâu đánh thức tâm hồn bạn đọc một cách sâu sắc nhất. Lòng nhiệt huyết của ông được thừa nhận bởi một kho tàng thơ đồ sộ quý giá.
Hà Nội vắng em
Thế là Hà Nội vắng em
Anh theo các phố đi tìm ngày qua
Phố này bên cạnh vườn hoa
Nhớ khi đón gió, quen mà chưa thân
Phố này đêm ấy có trăng
Cùng đi một quãng nói bằng lặng im
Phố này anh đến tìm em
Người qua lại tưởng anh tìm bóng cây
Anh theo các phố đó đây
Thêm yêu Hà Nội vắng đầy cả em.
Hai câu
Ở trên còn có tình thương
Đời là cô đảo, trùng dương là tình.
Hoa báo mưa
Gặp em câu cuối cùng chưa nói
Buổi sớm qua rồi, sắp hết trưa
Góc sân, ánh nắng như lưu luyến
Dừng lại trên chùm hoa báo mưa.
Hoa hồng Bun-ga-ri
Hoa Hồng Bun-ga-ri
Ôi! Loài hoa diệu kì
Hoa ở đâu chẳng biết
Theo người hay gió bay
Từ thế kỉ mười bảy
Hoa về mọc nơi đây.
Giữa bốn bề núi dựng,
Một thung lũng hoa hồng
Mỗi năm một lần nở
Trời đất bắt đầu xuân.
Nhớ thời bọn vua chúa
Chúng cướp hết hoa hồng
Bàn tay gai chảy máu
Người dân chỉ tay không.
Đến thời bọn Hít-le
Chúng không cho hoa mọc
Muốn diệt hương thiên nhiên
Chỉ còn hương hoá học.
Nhưng cả bọn bạo tàn
Cuối cùng rồi tiêu diệt
Và thung lũng hoa hồng
Đẹp hơn bao giờ hết.
Ôi! Loài hoa diệu kì
Hoa hồng Bun-ga-ri.
Hoa nở theo trăng
Trước hiên một đóa hoa quỳnh
Chờ trăng sắp nở, rung rinh búp đầy.
Ngoài hiên lấp loáng sau cây
Mảnh trăng mười chín hé mây hiện dần.
Thời gian như sơi chỉ giăng
Không gian như bản nhạc dâng hài hòa
Bỗng từng cao trăng hiện ra
Cũng là vừa lúc đóa hoa nở bừng.
Trên hoa trăng sáng một vùng
Dưới trăng hoa nở bừng bừng nhụy bông
Hoa là trăng đậu cành cong
Trăng là hoa ngự trời trong ngời ngời.
Hoa trăng với lại hồn tôi
Phút giây hư thực đất trời trôi qua.
Đến khi thức dậy nhìn ra
Ánh trăng vừa tắc, sắc hoa vừa tàn.
Hoa xuyên tuyết
Nở trước trăm hoa hoa xuyên tuyết
Đem tin xuân đến khắp trăm nhà
Tìm màu trắng tuyết nhưng không thấy
Chỉ thấy quanh mình màu trắng hoa
Không đề (II)
Anh yêu em
Dầu có hay không có em
Em là nỗi vô biên
Cho tình anh bất tận.
Liễu
Xưa kia từng thấy liễu
Mướt tóc giữa thơ Đường
ấm màu trong tranh Tống
Rủ mình trong giấc mơ
Giờ thấy liễu rườm rà
Mọc dài theo cuộc sống
Chẳng giống liễu thơ Đường
Khác xa liễu tranh Tống
Không như liễu trong mơ
Nhưng lòng tôi xúc động
Càng ở ngoài xứ mộng
Liễu lại càng nên thơ
Nhưng nếu lại chẳng thơ Đường
Nếu không màu tranh Tống
Không huyền ảo chiêm bao
Chắc gì trong cuộc sống
Liễu đã mang thơ vào
Chắc gì mắt em như lá liễu
Đã cắt vào lòng anh một nét dao
Lời tình
Ngoài em trăng sáng không em?
Trong anh trăng sáng mấy thêm đoạn trường
Bụi bờ lạnh lẽo hơi sương
Lòng anh nỗi nhớ niềm thương bồi hồi
Vì ai ngăn đón em ơi
Để anh thui thủi một trời riêng tây?
Cách xa của gió, của mây
Cách xa của tháng, của ngày trôi xuôi
Cách xa của tấm lòng người
Phút giây gặp gỡ trọn đời biệt li.
Đêm tàn lặng lẽ trăng đi
Bóng ai toả mộng, hoa gì nở tươi?
Mang sang lòng thoảng hương vui
Té ra em đã là người anh yêu!
Trời xanh màu lá xanh nhiều
Em ơi! Đời đẹp tự chiều hôm qua
Đơn sơ hạnh phúc đâu xa
Chỉ là hoa thắm, chỉ là em xinh
Chỉ anh mê mải với tình
Yêu em để khỏi thấy mình lẻ loi.
Mai vàng
Xuân bảy lăm. Tết Tân Biên
Mai rừng một nhánh nở bên giếng rừng
Em đang múc nước bỗng dưng
Nhìn mai vàng nở rưng rưng nhớ nhà
Giờ này mẹ ở quê xa
Cành mai mẹ cắm chắc là vàng thêm
Mặt quê hương
Mặt em như tấm gương
Anh nhìn thấy quê hương
Kìa đôi mắt, đôi mắt
Dòng sông yêu trong vắt
Kìa vừng trán thanh thanh
Khoảng trời xa yên lành
Miệng em cười tươi thắm
Như vườn xanh nắng ấm
Hơi thở em chan hoà
Như hơi thở quê ta
Hôm qua ai thù giặc
Mà môi em mím chặt?
Hôm nay ai xót thương
Mà mi em mờ sương?
Ôi miền Nam yêu dấu
Trên mặt em yêu dấu
Ôi tháng năm nhớ thương
Mặt em là quê hương.
Mía
tặng Hà Minh Đức
Có một ngày xuân em còn nhớ?
Mười lăm mười sáu tuổi hoa niên
Ta đi tha thẩn, đường quê vắng
Mía, mía bao vây, mía khắp miền
Mê mải chuyện trò, khi dừng bước
Ngẩn ngơ con bóng quấn tròn chân
Ngày đã đứng trưa, cùng khát nước
Em gác, anh lùng bẻ mía ăn
Khúc mía mượt mà và ngọt mát
Răng anh rắn chắc tước giùm em
Mía cứa môi anh, em hoảng hốt
Đưa tay lau miệng… bàn tay êm…
Câu chuyện ngây thơ tự thuở nào
Bây giờ nhớ lại ngỡ chiêm bao
Ơi cô bạn nhỏ đâu rồi nhỉ?
Chỉ thấy trong tôi mía xạc xào…
Mua hoa
Anh mua bó hồng tươi
Tặng người anh gặp gỡ
Người ta bỏ tôi rồi;
Tôi mua làm chi nữa ?
Anh dùng bó huệ trắng
Biếu một kẻ tương thân.
Tôi có một người bạn
Nhưng may chẳng được gần.
Đừng hỏi nữa người ơi!
Tôi chẳng thích hoa tươi.
Người bán giùm hoa héo
Để tôi tặng lòng tôi.
Mùa thu tiễn em
Em đi, trăng sắp độ tròn
Mùa thu quá nửa, lá giòn khô cây
Tiễn em trong cảnh thu này
Lòng em muôn tiếng, sao đầy lặng im?
Ta về. Giữa khoảng trời đêm
Vành trăng thư thể mắt em soi đường.
Mưa ngâu
Mồng bảy tháng bảy, tiết mưa ngâu
Chạnh nhớ chàng Ngưu và ả Chức
Chẳng biết lòng mình đang ở đâu
Trong cảnh vừa hư lại vừa thực
Sông Ngân một dải rộng mênh mang
Chức Nữ làm sao gặp Ngưu Lang
Đội đá trọc đầu thương chú quạ
Bắc cầu Ô Thước để ai sang
Em đi biền biệt tận phương trời
Anh đợi chờ em ở khắp nơi
Ngày vắng không vơi lòng tưởng nhớ
Đêm dài thêm nặng nỗi tương tư
Ngưu Lang, Chức Nữ cách xa nhau
Còn có những nhịp cầu Ô Thước
Anh muốn tìm em biết ở đâu
Muốn đến cùng em không đến được
Đêm nay anh nhìn dải sông Ngân
Lòng nhớ thương em biết mấy tầng
Mưa ngâu rơi hạt trên mi mắt
Hàng vạn ngôi sao bỗng sáng ngần.
Ngọn đèn – con mắt – vì sao
Anh tìm đến thăm em
Ra về trời tối mất
Một ngọn đèn em thắp
Đưa anh xuống cầu thang
Anh lần bước theo em
Ngọn đèn là con mắt
Một bàn tay dịu hiền
Dắt anh đi từng bậc
Ngoài trời cơn gió thoảng
Như tiếng nói ngọt ngào
Anh về theo hướng sáng
Mắt em là vì sao.
Người hà tiện
Tôi là triệu phú rất nhiều yêu,
Buồn nhớ mùa thu với buổi chiều …
Nhưng cả đời nghèo nàn, túng thiếu,
Bởi vì tôi chẳng dám chi tiêu.
Cảnh đẹp người tươi chẳng dám trông;
Sợ lòng xao động, nỗi say nồng;
Thoáng yêu ý nhớ vô tình đến
Đã vội; người kia có biết không ?
Tay đè lên đống của vô biên;
Mắt ngó thao thao sợ mất tiền;
Ngơ ngác như người đi lạc lối;
Người cho kiểu cách, kẻ cho điên.
Nhưng mặc! Tôi riêng chỉ biết tình;
Ai cười ai nói cũng làm thinh.
Tôi dành vàng ngọc cho người ấy;
Tôi có tiêu đâu lấy một mình.
Nhà hội hoạ – nhà điêu khắc và nhà thơ
Anh nhìn em nhiều khi
Muốn thành nhà hội hoạ
Để anh tả dáng hình
Theo sắc màu hoa lá
Anh nhìn em nhiều khi
Muốn thành nhà điêu khắc
Để anh chạm dáng hình
Theo nét đường cẩm thạch
Nhưng anh chỉ – than ôi
Một nhà thơ mà thôi!
Nhìn em chỉ biết nói
Em đẹp quá em ơi!
Nhà vắng em
Một chiều cuối năm
Biết em chưa về anh vẫn đến thăm
Căn phòng vắng vẻ anh nhìn mãi
Chỗ em ngồi đọc, chỗ em nằm
Chiếc đồng hồ sao quá ngẩn ngơ
Dừng kim chỉ phút, kim chỉ giờ
Những tờ lịch cũ không ai bóc
Từ lúc người đi vẫn đợi chờ
Cháu nhỏ mở to đôi mắt trẻ
Như nói cùng anh: Mẹ chưa về
Cánh tay áo rách không ai vá
Hay bữa ăn chiều cơm cháy khê?
Vắng em mọi cái đơn giản nhất
Bỗng thành phức tạp, chẳng bình thường
Mà tấm lòng anh chiều nay nữa
Cũng bồi hồi trong nỗi cảm thương…
Nhớ Quy Nhơn
Lần này ta lại nhớ Quy Nhơn
Tâm trí nao nao, sáng chập chờn
Bình Định bao giờ em trở lại?
Hàng dừa trong gió gọi từng cơn.
Nhớ về Hà Nội hôm nay
Ở đây rét lắm em ơi!
Con chim én cuối đã rời về Nam
Đêm nghe gió rít qua thềm
Nhớ về Hà Nội của em vô chừng
Cuối thu trăng vẫn sáng trưng
Hoàng lan hoa sữa thơm lừng không gian
Hồ Tây, Hoàn Kiếm, Thuyền Quang
Nước thu sóng sánh soi hàng mây bay
Nhớ về Hà Nội hôm nay
Cây me cây sấu có thay lá vàng?
Con chim én đã về Nam
Giục anh trở lại cầm bàn tay em.
Ngoài thơ, Tế Hanh còn dịch nhiều tác phẩm của các nhà thơ lớn trên thế giới, viết tiểu luận phê bình văn học, thơ thiếu nhi. Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996. Hy vọng các bạn sẽ yêu thích bài viết này của chúng tôi.