Tế Hanh là một thi sĩ vang danh của nước ta. Nét phong cách thơ Tế Hanh là cảm xúc chân thực và cách diễn đạt cũng rất chân thành bằng ngôn ngữ giản dị, tự nhiên và rất giàu hình ảnh. Thơ ông là một tiếng nói nhỏ nhẹ, hiền lành, bình dị mà tha thiết nên rất dễ đi vào lòng độc giả một cách tự nhiên và sâu sắc. Nổi bật nhất là tập thơ Nghẹn Ngào cùng những vần thơ thắm đượm chất trữ tình sâu sắc.
Nhớ
Nghìn năm trước, tôi sinh bên khóm liễu
Nhớ nhung nhiều, cúp ngọn kiếm xa xôi,
Trong gian nhà ao ước mộng song đôi
Cúi gửi bóng chạy theo giòng nước yếu.
Dáng dười dượi ngày qua như lẻ thiếu,
Sắc trời buồn, mây bạc ngẩn ngơ trôi.
Hương thiếu hơi, tiếng chẳng có âm hồi,
Sắc mất thắm, cùng nhau luôn họa điệu.
Chiều chiều đến, tựa người bên cửa sổ
Đợi hồn nào trở lại vẩn vơ sông
Hay nghe ngóng ý về trong tiếng gió,
Tôi dần dần khô héo với chờ mong
Đến bây giờ than ôi tôi vẫn nhớ,
Vẫn thấy gì thiếu thốn ở trong lòng!
Chuyện buồn
Một đêm kia, một người Do Thái
Kể lể cùng tôi nỗi nhớ nhà
Thất thểu trọn đời nơi đất khách
Ăn nhờ, sống gửi xứ người ta.
Tôi nhớ, ông ơi, héo cả hồn!
Đời tôi, tôi chẳng muốn gì hơn
Là về cố quận, mai sau chết
Còn có bên nhà miếng đất chôn.
Tôi cũng như ông, cũng lạc loài,
Bơ phờ như chiếc lá thu rơi;
Lang thang mang bóng nơi xa ấy,
Tôi cũng như ông, cũng nhớ hoài.
Nhưng nỗi sầu ông dễ hiểu hơn,
Chớ tôi không biết cớ sao buồn:
Chưa hề mất mát, nhưng tìm mãi
Chẳng cách vời ai, vẫn đợi luôn.
Quê hương
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới:
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng,
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá:
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
“Nhờ ơn trời, biển lặng cá đầy ghe”,
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
Chiếc rổ may
Thuở bé nhiều hôm tôi bỏ chơi
Cảm thương đứng ngó mẹ tôi ngồi
Vá bên chiếc rổ mùi thơm cũ
Như tấm lòng thơm của mẹ tôi
Lơ thơ chỉ rối sợi con con
Những cái kim hư, hột nút mòn
Tằn tiện để dành trong lọ nhỏ
Vải lành gói ghém mấy khoanh tròn
Lặng lẽ bàn tay lặng lẽ đưa
Đắp từng miếng vá ấm con thơ
Những mong đời mẹ, đời con mãi
Gần gũi nhau cùng mối chỉ thưa…
Mẹ ơi! chiếc áo con đã rách
Con biết làm sao trở lại nhà
Để mẹ vá giùm? con thấy lạnh
Gió lùa nỗi nhớ thấm vào da
Lời con đường quê
Tôi, con đường quê nhỏ chạy lang thang
Kéo nỗi buồn không dạo khắp làng
Đến cuối thôn kia hơi cỏ vướng
Hương đồng quyến rũ hát lên vang
Từ đấy mình tôi cỏ mọc đầy
Dọc lòng hoa dại ngát hương lây
Tôi ôm đám lúa, quanh nương sắn
Bao cái ao rêu nước đục lầy
Những buổi mai tươi nắng chói xa
Hồn tôi lóng lánh ánh dương sa
Những chiều êm ả tôi thư thái
Như kẻ nông phu trở lại nhà
Tôi đă từng đau với nắng hè
Thịt da rạn nứt bởi khô se
Đã từng điêu đứng khi mưa lụt
Tôi lở, thân tôi rã bốn bề
Chia sẻ cùng người nỗi ấm no
Khi mùa màng được, nỗi buồn lo
Khi mùa màng mất. Tôi vui cả
Với những tình quê buổi hẹn hò
Tôi sống mê man tránh tẻ buồn
Miệt mài, hể hả, đắm say luôn
Tôi thâu tê tái trong da thịt
Hương đất, hương đồng chẳng ngớt tuôn…
Cánh đồng bao la
Cánh đồng bao la
Giãi ra xa xa
Hàng tre tha thướt,
Lòng ta thướt tha.
Phất phơ trong gió
Hương vị thơm tho
Của buổi hò;
Em ơi! có rõ…
Em trông đám dậu
Cao hơn đám lúa
Như anh cao hơn
Em nửa cái đầu.
Đường đi thì nhỏ
Bờ cỏ thì xanh
Trời cao thì thanh;
Em ơi! có rõ…
Anh mang trong lòng
Cả một cánh đồng
Anh nghe nặng nề
Bao mối tình quê…
Đồng quê ngát tình:
Lòng anh ngát xanh:
Kìa đôi chim hót
Em ơi! yêu anh…
Cắn đào
Nắng gắt, môi khô, miệng khát khao
Dừng chân hứng mát bóng in đào
Em ngồi vắt vẻo trên cao ấy,
Quẳng xuống cho anh trái thử nào!
Ồi! trái đào ngon em ngó xem;
Da hồn mát tựa má hồng em…
Miệng kề vội vã anh toan cắn
Nhưng sợ đau em, phải nhịn thèm.
Nhắn nhe
Ai qua sông đó ai ơi!
Cho tôi nhắn gửi đôi lời nhớ nhung
Người, tôi không cách muôn trùng:
Chỉ con sóng nhỏ não nùng đôi bên,
Đất liền tình chửa bình yên,
Lựa là nước chảy triền miên mấy giòng…
Nhắn nhe theo nước theo sông!
Bên đây, bên đấy, tấm lòng sẻ chia…
Những ngày nghỉ học
Tặng Nguyễn Văn Bổng
Những ngày nghỉ học tôi hay tới
Đón chuyến tàu đi đến những ga
Tôi đứng bơ vơ xem tiễn biệt
Lòng buồn đau xót nỗi chia xa
Tôi thấy tôi thương những chiếc tàu
Ngàn đời không đủ sức đi mau
Có chi vương víu trong hơi máy
Mấy chiếc toa đầy nặng khổ đau
Bánh nghiến lăn lăn quá nặng nề
Khói phì như nghẹn nỗi đau tê
Lâu lâu còi rúc nghe rền rĩ
Lòng của người đi réo kẻ về
Kẻ về không nói bước vương vương…
Thương nhớ lan xa mấy dặm trường
Lẽo đẽo tôi về theo bước họ
Tâm hồn ngơ ngẩn nhớ muôn phương
Quyển vở nháp
Những vở soạn bài hay toán, luận
Địa dư, cách trí…. dáng âu lo
Chỉnh tề, đầy đủ, như ông giáo;
Vở nháp lôi thôi, giấy học trò.
Bìa rách lung lay, giấy chẳng lành;
Mực thì đủ thứ: tím, đen, xanh…
Không cần giấy thấm, không cần thước,
Bài chép chưa xong đã vẽ hình
Nháp luận chữ Tây, rồi quốc văn,
Đôi lời thầy giảng chép loăng quăng;
Trò chơi giải trí bên bài toán
Rất khó, bài thơ trái điệu vần….
Và cái tên người, chạm khắc trường:
Làn môi, cặp mắt, vẽ từng đường.
Ấy là những lúc chàng trai nhớ
Nghĩ đến…. người kia, thoát khỏi trường.
Phơi phới
Trời rộng phơi màu xanh mới tinh
Nắng trong trải ấm, gió đưa tình
Như khi còn bé về bên ngoại
Hớn hở hồn tôi dõi mộng xinh
Lần lượt bao nhiêu ý mến đời
Theo niềm phơi phới nở chơi vơi
Thân buông tín cẩn trong tươi mát
Đường mở hai tay đon đả mời
Chân bước khoan thai giữa biếc hường
Và lòng vơ vẩn giữa yêu thương
Cả hai không hẹn đều mang máng
Biết có mùa xuân đợi cuối đường
Dễ thương
Sao vẻ đôi nhà quá dễ thương!
Buồn khơi trước ngõ, nhớ sau vườn
Cũ càng mái rợp quen mưa nắng
Bỡ ngỡ khêu hoài nỗi vấn vương
Cảm giác êm êm khẽ động vừa
Lan từ bóng lá ủ ê đưa
Âm thầm cửa hé trông xa vắng
Như lúc đầu thu những buổi trưa
Người khách vu vơ ngóng đợi thầm
Dịu dàng thấp thoáng bóng giai nhân
Thói nhà khép nép trong cây lá
Thổn thức thầm xem truyện Tố Tâm
Sống vội
Tặng Huy Cận
Trong tôi văng vẳng dư vang
Điệu buồn của lá phai vàng rơi thưa
Trong tôi thoang thoảng hương đưa
Cỏ hoa tàn cũ, mộng xưa vẫn sầu
Mây trời nhuộm bóng thương đau
Lá hoa héo rũ, nắng nhàu mình tơ…
Hơi sương nhỏ lạnh lòng thơ
Tôi nghe rợn ngợp nước mờ nao nao…
Biệt ly tụ họp thời nào
Thương vương khắp nẻo, nhớ bao tư bề…
Thu đi lâu quá không về!
Lòng chờ vội sống giữa hè ít thu…
Tế Hanh là nhà thơ có vị trí quan trọng trong nền thơ hiện đại Việt Nam. Ngay từ khi mới xuất hiện trong làng thơ mới, Tế Hanh đã thu hút được sự chú ý của nhiều nhà thơ, nhà phê bình tên tuổi. Tài năng và năm tháng đã đem lại cho nhà thơ một cái nhìn đầy đủ, ý
thức hơn về nghiệp thơ ca của mình. Chính vì thế mà những thi phẩm của ông luôn để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.