Vi Trang (khoảng 860-910) tự Đoan Kỷ, nguyên đậu tiến sĩ đời Đường, đi sứ sang Thục rồi lưu lại Thục không về. Ông sinh hoạt rất giản dị khâm hoài khoát đạt. Là một nhà thơ có nhân cách giản dị mà thanh cao. Tác phẩm của ông có Hoán hoa tập, Hoán hoa từ. Trong tập Luận từ tạp trước, Chu Tế có nói: “Từ của Đoan Kỷ thanh diễm tuyệt vời”. Với ngòi bút sắc sảo của mình ông đã chinh phục được trái tim bạn đọc
Ông sở hữu một kho tàng thơ đồ sộ trong đó có nhiều tác phẩm vang danh được nhiều bạn đọc yêu thơ yêu mến và tìm kiếm. Những bài thơ ấy đến nay vẫn còn vẹn nguyên giá trị. Ngay bây giờ tapchivannghe.com sẽ giới thiệu đến các bạn những bài thơ đặc sắc của ông nhé!
Đạo điền 稻田 • Ruộng lúa
綠波春浪滿前陂，
極目連雲罷亞肥。
更被鷺鶿千點雪，
破煙來入畫屏飛。
Đạo điền
Lục ba xuân lãng mãn tiền bi,
Cực mục liên vân bãi á phì.
Cánh bị lộ tư thiên điểm tuyết,
Phá yên lai nhập hoạ bình phi.
Dịch nghĩa
Như sóng xuân màu xanh lục nhấp nhô trước hồ chứa nước,
Những ruộng đầy lúa nặng hạt trải dài tới đám mây ở cuối trời.
Lại được hàng ngàn cánh vạc trắng như những bông tuyết,
Bay xuyên sương khói tới tô điểm cho tấm bình phong thiên nhiên tuyệt đẹp.
Đăng Hàm Dương huyện lâu vọng vũ 登咸陽縣樓望雨
乱云如兽出山前，
细雨和风满渭川。
尽日空濛无所见，
雁行斜去字联联。
Đăng Hàm Dương huyện lâu vọng vũ
Loạn vân như thú xuất sơn tiền,
Tế vũ hoà phong mãn Vị xuyên.
Tận nhật không mông vô sở kiến,
Nhạn hàng tà khứ tự liên liên.
Dịch nghĩa
Mây kết hình thú vật lộn xộn trước núi,
Mưa nhỏ và gió nhẹ giăng giăng khắp sông Vị.
Cả ngày trời cứ âm u không thấy được gì cả,
Một đàn nhạn bay liền cánh thành hình chữ nhất ngang qua.
Điệu vong cơ 悼亡姬
鳳杳鸞冥不可尋，
十洲仙路彩雲深。
若無少女花應老，
為有嫦娥月易沈。
竹葉豈能消積恨，
丁香空解結同心。
湘江水闊蒼梧遠，
何處相思弄舜琴。
Điệu vong cơ
Phụng diểu loan minh bất khả tầm,
Thập châu tiên lộ thái vân thâm.
Nhược vô thiếu nữ hoa ưng lão,
Vị hữu Thường Nga nguyệt dị trầm.
Trúc diệp khởi năng tiêu tích hận,
Đinh hương không giải kết đồng tâm.
Tương giang thuỷ khoát Thương Ngô viễn,
Hà xứ tương tư lộng Thuấn cầm?
Dịch nghĩa
Phượng khuất bóng, loan mịt mù, chẳng thể tìm ra
Đường tiên ở mười châu, mây sáng giăng đầy
Bởi không còn thiếu nữ, hoa sẽ già
Vì có Thường Nga, trăng mới âm u
Rượu Trúc diệp thanh chẳng thể làm tan nỗi buồn chan chứa
Mùi đinh hương thơm từ ấy cắt đứt giải kết đồng tâm
Tương giang nước mênh mang, Thương Ngô ở mãi xa
Biết nơi nào là chốn tương tư, để ta nối lại cây đàn vua Thuấn?
Độc hạc 獨鶴 • Con hạc lẻ
夕陽灘上立徘徊，
紅蓼風前雪翅開。
應為不知棲宿處，
幾回飛去又飛來。
Độc hạc
Tịch dương than thượng lập bồi hồi,
Hồng liệu phong tiền tuyết sí khai.
Ưng vị bất tri thê túc xứ,
Kỷ hồi phi khứ hựu phi lai.
Dịch nghĩa
Chiều đã ngả, đứng trên bãi cát mà dùng dằng hoài,
Lá cây rau đắng đỏ trước gió đã đông thành những cánh tuyết.
Bởi vì chẳng biết trú ngụ nơi đâu,
Nên cứ bay đi rồi lại bay lại.
Đối tửu phú hữu nhân 對酒賦友人
多病仍多感，
君心自我心。
浮生都是夢，
浩歎不如吟。
白雪篇篇麗，
清酤盞盞深。
亂離俱老大，
強醉莫沾襟。
Đối tửu phú hữu nhân
Đa bệnh nhưng đa cảm,
Quân tâm tự ngã tâm.
Phù sinh đô thị mộng,
Hạo thán bất như ngâm.
Bạch tuyết thiên thiên lệ,
Thanh cô trản trản thâm.
Loạn ly câu lão đại,
Cường tuý mạc triêm khâm.
Đông Dương tửu gia tặng biệt kỳ 1 東陽酒家贈別其一
送君同上酒家樓，
酩酊翻成一笑休。
正是落花饒悵望，
醉鄉前路莫回頭。
Đông Dương tửu gia tặng biệt kỳ 1
Tống quân đồng thượng tửu gia lâu,
Mính đính phiên thành nhất tiếu hưu.
Chính thị lạc hoa nhiêu trướng vọng,
Tuý hương tiền lộ mạc hồi đầu.
Đông Dương tửu gia tặng biệt kỳ 2 東陽酒家贈別其二
天涯方歎異鄉身，
又向天涯別故人。
明日五更孤店月，
醉醒何處淚沾巾。
Đông Dương tửu gia tặng biệt kỳ 2
Thiên nhai phương thán dị hương thân,
Hựu hướng thiên nhai biệt cố nhân.
Minh nhật ngũ canh cô điếm nguyệt,
Tuý tỉnh hà xứ lệ triêm cân.
Dịch nghĩa
Ở góc trời vừa mới than cho tấm thân xa quê,
Nay lại hướng tới góc trời để từ biệt bạn cũ.
Hôm sau, qua vừng trăng năm canh ở trạm cô đơn,
Say tỉnh nơi nào chăng thì ai cũng khăn ướt lệ.
Hà diệp bôi 荷葉杯
記得那年花下
深夜
初識謝娘時
小堂西面畫簾垂
攜手暗相期
惆悵曉鶯殘月
相別
從此隔音塵
如今俱是異鄉人
相見更無因
Hà diệp bôi
Ký đắc ná niên hoa hạ
Thâm dạ
Sơ thức Tạ nương thì
Tiểu đương tây diện hoạ liêm thuỳ
Huề thủ ám tương kỳ
Trù trướng hiểu oanh tàn nguyệt
Tương biệt
Tòng thử cách âm trần
Như kim câu thị dị hương nhân
Tương kiến cánh vô nhân
Hồ quan đạo trung tác 壺關道中作
處處兵戈路不通，
卻從山北去江東。
黃昏欲到壺關寨，
匹馬寒嘶野草中。
Hồ quan đạo trung tác
Xứ xứ binh qua lộ bất thông,
Khước tòng sơn bắc khứ Giang Đông.
Hoàng hôn dục đáo Hồ quan trại,
Thất mã hàn tê dã thảo trung.
Dịch nghĩa
Đâu đâu cũng có lính và giáo mác, đường lớn không đi được,
Phải theo đường tắt qua ngả bắc núi (Hồ) để đi Giang Đông.
Chiều xuống, sắp tới trại Hồ,
Con ngựa hí trên đồng cỏ lạnh.
Khiên Dương huyện các 洴陽縣閣
洴水悠悠去似絣，
遠山如畫翠眉橫。
僧尋野渡歸吳岳，
雁帶斜陽入渭城。
邊靜不收蕃帳馬，
地貧惟賣隴山鸚。
牧童何處吹羌笛，
一曲梅花出塞聲。
Khiên Dương huyện các
Bình thuỷ du du khứ tự bang,
Viễn sơn như hoạ thuý my hoành.
Tăng tầm dã độ quy Ngô nhạc,
Nhạn đới tà dương nhập Vị thành.
Biên tĩnh bất thu Phiên trướng mã,
Địa bần duy mại Lũng sơn anh.
Mục đồng hà xứ xuy Khương địch,
Nhất khúc “Mai hoa” xuất tái thanh.
Dịch nghĩa
Sông Khiên mênh mông, chảy dáng như vạt áo,
Núi xa xa như mi mắt tô phấn biếc.
Sư kiếm đò đi về núi xứ Ngô,
Nhạn bay trong nắng chiều về thành Vị.
Biên ải yên tĩnh không có ngựa chiến rợ Phiên tới,
Đất nghèo chỉ bán vẹt bắt từ núi Lũng.
Trẻ chăn trâu thổi sáo Khương ở đâu đó,
Rõ là điệu nhạc bài “Lạc mai hoa” vọng lên từ quan ải.
Kim Lăng đồ 金陵圖 • Bức hoạ thành Kim Lăng
江雨霏霏江草齊，
六朝如夢鳥空啼。
無情最是臺城柳，
依舊煙籠十里堤。
Kim Lăng đồ
Giang vũ phi phi, giang thảo tề,
Lục triều như mộng, điểu không đề.
Vô tình tối thị Đài Thành liễu,
Y cựu yên lung thập lý đê.
Dịch nghĩa
Mưa sông tầm tã cỏ bên sông mọc đều
Sáu triều qua như giấc mơ, chim kêu không (biết gì)
Vô tình nhất là rặng liễu ở Đài Thành
Vẫn như xưa rủ xuống như làn khói phủ trên con đê dài mười dặm
Lịch Châu lưu biệt Trương viên ngoại 鄜州留別張員外
江南相送君山下，
塞北相逢朔漠中。
三楚故人皆是夢，
十年陳事只如風。
莫言身世他時異，
且喜琴尊數日衕。
惆悵卻愁明日別，
馬嘶山店雨蒙蒙。
Lịch Châu lưu biệt Trương viên ngoại
Giang Nam tương tống quân sơn hạ,
Tái bắc tương phùng sóc mạc trung.
Tam Sở cố nhân giai thị mộng,
Thập niên trần sự chỉ như phong.
Mạc ngôn thân thế tha thì dị,
Thả hỉ cầm tôn sổ nhật đồng.
Trù trướng khước sầu minh nhật biệt,
Mã tê sơn điếm vũ mông mông.
Mẫn canh giả 憫耕者
何代何王不戰爭，
盡從離亂見清平。
如今暴骨多於土，
猶點鄉兵作戍兵。
Mẫn canh giả
Hà đại hà vương bất chiến tranh,
Tận tòng ly loạn kiến thanh bình.
Như kim bạo cốt đa ư thổ,
Do điểm hương binh tác thú binh.
Dịch nghĩa
Đời nào, vua nào mà chẳng đánh nhau
Cứ hết thời loạn lạc lại đến thời bình
Như bây giờ bao nhiêu xương vùi nát trong đất
Còn vẫn cứ lấy lính làng đi làm lính thú
Ngụ ngôn 寓言 • Ngụ ý
黃金日日銷還鑄，
仙桂年年折又生。
兔走烏飛如未息，
路塵終見泰山平。
Ngụ ngôn
Hoàng kim nhật nhật tiêu hoàn chú,
Tiên quế niên niên chiết hựu sinh.
Thố tẩu ô phi như vị tức,
Lộ trần chung kiến Thái Sơn bình.
Dịch nghĩa
Hàng ngày kim loại được nấu chảy rồi lại đúc ra đồ dùng,
Hàng năm dương liễu bị bẻ rồi lại mọc.
Mặt trăng, mặt trời cứ lặn rồi mọc chưa hề ngưng nghỉ,
Bụi đường lặng xuống sẽ thấy núi Thái Sơn an bình.
Nữ quan tử kỳ 1 女冠子其一
四月十七
正是去年今日
別君時
忍淚佯低面
含羞半歛眉
不知魂已斷
空有夢相隨
除卻天邊月
沒人
Nữ quan tử kỳ 1
Tứ nguyệt thập thất
Chính thị khứ niên kim nhật
Biệt quân thì
Nhẫn lệ dương đê diện
Hàm tu bán liễm my
Bất tri hồn dĩ đoạn
Không hữu mộng tương tuỳ
Trừ khước thiên biên nguyệt
Một nhân tri.
Nữ quan tử kỳ 2 女冠子其二
昨夜夜半，
枕上分明夢見。
語多時，
依舊桃花面。
頻低柳葉眉，
半羞還半喜。
欲去又依依，
覺來知是夢，
不勝悲。
Nữ quan tử kỳ 2
Tạc dạ dạ bán,
Chẩm thượng phân minh mộng kiến.
Ngữ đa thì,
Y cựu đào hoa diện.
Tần đê liễu diệp my,
Bán tu hoàn bán hỉ.
Dục khứ hựu y y,
Giác lai tri thị mộng,
Bất thắng bi.
Phu Châu lưu biệt Trương viên ngoại 鄜州留別張員外
江南相送君山下，
塞北相逢朔漠中。
三楚故人皆是夢，
十年陳事只如風。
莫言身世他時異，
且喜琴尊數日同。
惆悵卻愁明日別，
馬嘶山店雨濛濛。
Phu Châu lưu biệt Trương viên ngoại
Giang Nam tương tống Quân Sơn hạ,
Tái bắc tương phùng sóc mạc trung.
Tam Sở cố nhân giai thị mộng,
Thập niên trần sự chỉ như phong.
Mạc ngôn thân thế tha thì dị,
Thả hỉ cầm tôn sổ nhật đồng.
Trù trướng khước sầu minh nhật biệt,
Mã tê sơn điếm vũ mông mông.
Dịch nghĩa
Ở Giang Nam tiễn anh dưới núi Quân Sơn,
Phía bắc ải gặp nhau trong vùng sa mạc phương bắc.
Các bạn cũ ở ba Sở đều coi như trong giấc mộng,
Chuyện mười năm trước như làn gió thoảng.
Đừng nói chi thân thế sau này sẽ khác,
Hãy vui vài ngày cùng chén rượu, cây đàn.
Chỉ buồn vì ngày mai lại phải biệt ly,
Ngựa kêu vang bên quán núi, mưa rơi tầm tã.
Phụng hoạ Tả ty lang trung “Xuân nhật ám độ, cảm nhi thành chương”
纔喜新春已暮春，
夕陽吟殺倚樓人。
錦江風散霏霏雨，
花市香飄漠漠塵。
今日尚追巫峽夢，
少年應遇洛川神。
有時自患多情病，
莫是生前宋玉身。
Phụng hoạ Tả ty lang trung “Xuân nhật ám độ, cảm nhi thành chương”
Tài hỉ tân xuân dĩ mộ xuân,
Tịch dương ngâm sát ỷ lâu nhân.
Cẩm giang phong tản phi phi vũ,
Hoa thị hương phiêu mạc mạc trần.
Kim nhật thượng truy Vu Giáp mộng,
Thiếu niên ưng ngộ Lạc Xuyên thần.
Hữu thì tự hoạn đa tình bệnh,
Mạc thị sinh tiền Tống Ngọc thân.
Trên đây, tapchivannghe.com đã tiếp nối bài viết Nhà thơ Vi Trang cùng những bài thơ vang danh nổi tiếng nhất phần 1 bằng những bài thơ đặc sắc. Mời các bạn đón xem phần cuối vào một ngày không xa nhé! Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi!