Đọc những thi phẩm của nhà thơ Ý Nhi chúng ta có thể phần nào cảm nhận được phong cách và hồn thơ của bà. Một giọng thơ buồn nhưng không lụy, một trái tim đa cảm giữ hạnh phúc và khổ đau nhưng lại đầy sự kiêu hãnh. Những bài thơ của bà luôn in sâu trong lòng bạn đọc. Đến nay bà đã sở hữu hàng chục tập thơ được bạn bè và độc giả cả nước quan tâm và yêu thích. Vì sao những thi phẩm này lại có sức ảnh hưởng như thế ? Ngay bây giờ chúng tôi sẽ dành tặng bạn chùm thơ này, hãy cảm nhận và bạn sẽ biết đáp án ngay thôi!
Ngày thường (I)
Tiếng trẻ reo ngoài vườn
láng giềng qua trước ngõ
rau muống đầu mùa lên cao
hoa cuối xuân giá hạ
ai mở phòng tranh trên phố Ngô Quyền
anh bán rắn ngồi ngoài hồ Thuyền Quang
người ngơ ngẩn trước quầy xổ số
người xếp hàng mua thuốc lá Sa Pa.
Loay hoay trang sách cũ
lời bình từ năm xưa
thơ cộng tác viên dày cộp
đọc từ mùa nắng sang mùa mưa
quần của con cần xuống gấu
gạo hết, lo xếp hàng
cành lá trên rèm cửa sổ
xanh từ ngày sang đêm.
Lòng chợt ước ao
một tiếng gõ bất thường sau cánh cửa.
Ngày thường (II)
Tôi cầm những đồng tiền lẻ
Như nhà thơ cầm giữ từ ngữ
Những đồng tiền nhàu nát
Như những từ ngữ đã được dùng bao thế kỷ
Tôi tính cách tiêu tiền
Khó khăn như nhà thơ tìm tứ thi
Tôi đứng giữa chợ
Cô độc như nhà thơ
Đấu tranh cho sự công bằng của giá cả
Của cân, đo, đong, đếm
Tôi tìm đến cái tươi mới của thực phẩm
Tìm đến sắc màu của rau cỏ
Sự tương phản, cái đối chọi của mùi vị
Và trong gian bếp nhỏ
Như một nhà thơ biết tiết chế
Tôi vừa đun nấu trên ngọn lửa bếp dầu
chút thức ăn ít ỏi
Vừa nghĩ đến vẻ đẹp thực chất của bữa ăn
Niềm hạnh phúc tôi có thể đem lại cho mọi người.
Nguyễn Du, 1813
1.
Không giã biệt
Không gặp gỡ
Ta bước trên lối cũ như khách lạ
Khí lạnh ban đêm dồn hết vào một người
Chiếc khăn thâm nhỏ hẹp sổ tung
Tóc bạc phơ trước gió
Suốt đời chỉ một mối u hoài
Tháng năm trôi qua như giấc mộng
Mà nào như giấc mộng chàng Lư
Ta lênh đênh góc bể, chân trời
Ta là người bệnh không có thuốc
Kẻ đói không có cơm
Dùng sách làm gối tựa khi đau yếu
Uống rượu cho bớt vẻ xanh xao
Một mình khêu ngọn đèn trong đên đã bắt đầu dài
2.
Không ai trói buộc
Không ai gông cùm
Không ai đánh đập
Không ai chửi mắng
Sao ta sống như trong lồng cũi
Sao ta không thể rượu say như người ta vẫn uống
Không đi săn như người ta vẫn đi săn
Không thể yên lòng ngồi nghe các ca nữ đàn hát trước đèn nến
Không thể vui ngắm cúc đầu thu
Không thể hái bông sen bên hồ mà lòng không vướng bận
Ta sinh ra nào có tướng công hầu
Mà lận đận mãi chốn bụi trần không sao gỡ được
Ta chờ đợi điều chi
Mong mỏi điều chi
3.
Nào còn đâu những lâu đài đồ sộ nghìn xưa
Những thành quách tưởng muôn đời bền vững
Ta bước giữa những con đường mới
Những đền đài mới
Lòng kinh sợ
Như đứa trẻ đi trong mưa lạc lối
Những bạn bè cũ đã cáo quan
Ăn măng trúc măng mai ngồi câu bên sông vắng
Làm thơ thưởng hoa
Làm thơ vịnh nguyệt
Coi cuộc đời như phù vân
Các bạn gái ngày xưa nay tay dắt tay bồng
Vẻ đẹp chóng tàn phai
Không ai còn mặc áo màu thiên thanh
Không ai còn cài hoa trên tóc
Không ai còn hát bài hát cũ
Đường dài, trời đã về chiều, tìm đâu ra bạn mới
Ta chờ đợi điều chi
Mong mỏi điều chi
4.
Chợt nhớ người hát khúc Ly tao bên sông
Bờ cỏ đầy hoa lan, hoa chi
Nhưng nghìn thuở ai thương người tỉnh một mình
Bao nhiêu năm sau ta còn gặp bọn Thượng quan Ngạn Thượng
Nước mỗi dòng thăm thẳm sóng Mịch La
Bao nhiêu năm sau tưởng còn thấy ngọn cờ
Buổi Hàn Tín cầm binh lên phương Bắc
Nhưng mấy ai lúc hiển vinh còn nhớ ơn kẻ cứu giúp mình
Nỗi oan cừu dễ chi tan được
Mấy ai hát như nàng Ngu Cơ lúc kề bên cái chết
Ai gảy đàn lúc lâm hình như Thúc Dạ
Ai biết vui như Vinh Khải Kỳ đi mót lúa
Ai uống rượu tựa Lưu Linh
Hàng nghìn năm còn lại mấy tuổi tên
Trên mặt đất đầy việc dữ
Ta chờ đợi điều chi
Mong mỏi điều chi
5.
Cả kinh thành đêm nay chỉ một mình ta
Không bạn hữu, không trăng, không rượu đắng
Ta còn chờ đợi chi
Còn mong mỏi điều chi
Mắt mở trừng trừng luống tưởng bao chuyện trước
Ta như người gảy đàn sau tháng ngày tan hợp (*)
Mặt đã võ vàng
Áo quần rách nát
Không lìa khúc đàn xưa
Những tia nắng
Lòng dường nhẹ nhõm
Tôi nhìn những tia nắng dần tắt
Cỏ sẽ thôi xanh
Hoa sẽ thôi vàng thắm
Nước sẽ thôi trong
Mái ngói sẽ thôi nâu
Thông sẽ thôi cao
Ðường sẽ thôi đèo dốc
Quán bên đường
Lặng tắt bước chân quen.
Quà tặng
Có một lần
anh mang cho cô phong giấy nhỏ
cô trút ra lòng tay
những chiếc cúc mầu xanh, mầu tím, mầu vàng
Anh đã đem cho, tâm hồn anh
anh đã đem cho cuộc đời anh
nhưng mỗi ngày, mỗi giờ, mỗi phút, mỗi giây
anh còn muốn cho cô, những gì anh có thể có trong đời.
Năm tháng qua đi
cô vẫn còn giữ lại
chiếc cúc mầu không đính được vào áo mặc thường ngày
một cây nến không thể thắp dưới ánh điện
một chiếc lưới bọc tóc quá mỏng manh với mái tóc của cô
một chiếc bình không có vị nồng của rượu.
Tháng ba
Giống như buổi sớm mai mát trong
Tháng ba gọi những ngôi nhà mở cửa
Giống như buổi sớm mai rực rỡ
Tháng ba vàng nắng trên hè xưa
Đột ngột đến rồi đi cơn rét cuối mùa
Cây chanh nhỏ đã bắt đầu tụ quả
Áo con gái đã dần sang mùa hạ
Chỉ chút gì nán níu của ngày đông
Em đi về bên mặt nước hồ trong
Lá non như hoa trên cành cây cũ
Mưa mỏng mảnh qua tán bàng đầy nụ
Mắt sững sờ dừng lại trước quầy hoa
Thành phố nào bây giờ tháng ba
Nơi anh ở nơi em thường nhớ đến
Có phải nắng có phải mùa trái chín
Bao phố hè nao nức dáng người qua
Thành phố nào bây giờ tháng ba
Mà nỗi nhớ chói lòng như lửa
Những con đường hàng cây những dòng người xe cộ
Nào có gì không nhắc nhở về anh
Rồi sẽ còn tháng ba lá xanh
Tháng năm sau những tháng năm sau nữa
Vầng trăng mọc cuối trời như ô cửa
Nơi em nhìn thấy anh
Tháng mười
Một mình qua lối cũ
Gặp hàng cây bên đường
Đứng lặng trong chiều gió
Giữa đất trời mù sương
Chẳng cùng ai giã từ
Không cùng ai gặp gỡ
Mỗi bước một xót đau
Như đặt chân trên lửa
Niềm vui vừa xa khuất
Như chiếc lá lìa cành
Run run tay đón lại
Nào còn đâu màu xanh
Lòng chợt buồn ngơ ngác
Như người ko quê hương
Lạc bước trong chiều gió
Giữa đất trời mù sương.
Tháng mười hai
Thuyền đỗ lại chân đê
Buồn yên nghe gió bấc
Lá bàng chín đỏ cành
Như lửa hồng phơ phất
Bên em anh lại nhắc
Một mùa đông xa rồi
Tình yêu như nắng ấm
Giữa đôi bàn tay người.
Thơ tặng
Căn nhà của hai ta như con thuyền giữa sóng
con đường mỗi ngày ta qua như bước trên cát bỏng
gió ào ào thổi hết những đêm thâu
Ta là lũ trẻ thơ chưa biết lo âu
hay là kẻ đã qua nhiều sống chết
mà đến cùng nhau giữa thời khắc nghiệt
Nhánh cây nhỏ em sẽ trồng trên cát
sẽ canh giữ ngọn đèn qua suốt đêm sâu
và cánh cửa căn phòng mỗi ban mai em sẽ mở
Xin anh giữ lòng trắng trong, thơ nhỏ
sự can trường của kẻ đã phong sương
để cùng em đi hết một con đường
Thơ Tháng Chạp
Trên đường xưa người còn lại một mình
hoa đã nở đến những ngày hoa cuối
ngoài sông vắng gió mùa đã thổi
nhà bên đồi mái lá đã chờ trông
tiếng còi tàu đã gọi giữa thinh không
sao đã mọc cuối trời, trăng đã tỏ
thuyền đã cập bờ dưới triền đê cỏ
sóng đã về xao xác mặt hồ quen
đêm đã sâu, tiếng lá rụng ngoài thềm
ngày đã rộng giữa lòng người quạnh quẽ
Bông cúc nhỏ nơi vườn khuya lặng lẽ
có còn là nỗi nhớ của người chăng
Thư
*
Đã bao lần em tự hỏi
em sẽ ra sao nếu chẳng có anh
sau nhọc nhằn, chua xót, tai ương
giọt nước mắt âm thầm như máu chảy
giữa bao nhiêu nắng mưa, ngược xuôi, dầu dãi
giữa mất còn, sống chết, giữa lo toan…
Dẫu em nói cánh buồm, em nói dòng sông
bao miền đất cổ xưa, bao vạt rừng mới lớn
giọt mồ hôi trên trán người ướt đẫm
tiếng nô đùa trong trẻo dưới trời trăng
hạt mưa xuân, ngọn gió rét buốt lòng
tiếng chim hót dưới vòm cây màu hạ
dẫu em nói bao điều xa lạ nữa
Có điều gì không gắn bó cùng anh
**
Ngày đứng trưa trời có lẽ xanh rồi
bài thơ cũ bây giờ em đọc lại
những câu chữ dịu dàng, đằm thắm mãi
tự khi nào ai đã nói tình yêu
Ngỡ như trăng vằng vặc thuở Kim Kiều
ngỡ như gió qua vườn xưa lặng lẽ
ngỡ như biển sóng hãy còn rất trẻ
ngỡ cánh rừng em lại ngỡ dòng sông
Hoa nở lên từ mặt đất âm thầm
bài thơ cũ bây giờ em đọc lại
những câu chữ dịu dàng, đằm thắm mãi
tự khi nào ai đã nói tình yêu
Mưa mong manh như tơ nhện trong chiều
cây thẫm lại bên mặt hồ lặng gió
trời gần gụi, mây về trên mái phố
lá đượm vàng bao lối vắng người qua
Em một mình trước những trang thơ
em trò chuyện cùng anh trong xa cách
bao nhiêu gian truân, bao nhiêu cực nhọc
ngày dịu dàng, đằm thắm của tình yêu
***
Em đã đi qua mảng tường đổ chiến tranh
đã đi qua dòng sông mùa nước lớn
gió đã thổi trên mặt người rát bỏng
bao ưu phiền năm tháng đã dần quen
đường dài xa, câu hát giữ trong em
em đã hát khi cùng anh gặp gỡ
có điều gì để giãi bày chăng
Có thể giãi bày chăng
nếu niềm vui của anh
nỗi buồn của anh, hy vọng của anh
hơn tất cả những gì em có được
hơn tất cả những gì là hạnh phúc
hơn tất cả những gì của chính cuộc đời em
Tiểu dẫn
Tôi không ưa đồ trang sức
kể cả nhẫn, vòng và các chức danh
Tôi không coi tất cả đều quan trọng
cũng không xem thường mọi thứ
tôi biết có những trò đùa cay nghiệt
và những việc nghiêm trang lại là một trò đùa
Tôi đã bị lừa dối, phản trắc
đã được tin cậy, yêu thương
đã lội qua bùn
đã đi trên cát
tôi đã tới những ngõ cụt
và cũng đã tới biển.
Tôi thường mua đắt mọi thứ
với vốn liếng ít ỏi của mình
hay làm vỡ các đồ dùng bằng sành, sứ, thủy tinh
tôi làm mất xe đạp
mất ví tiền, tem phiếu và chứng minh thư
Tôi rất ít bạn
đôi khi tôi mất họ vì một lẽ nào đó
ngoài 30 tuổi tôi không tìm thêm bạn mới
và không thường giao du với các đồng nghiệp
Trong các nhà thơ mà tôi biết
tôi yêu thơ Nguyễn Du và Nguyễn Gia Thiều
Tôi ngại các tiệc vui
nhiều khi tôi khóc vì chính cái khiến mọi người quanh tôi vui sướng
và lại muốn thét lên khi mọi người yên lặng.
Tim con gái
Tim con gái, trái tim con gái
Chưa biết yêu đã biết thở dài
Thương cây, thương cỏ, thương trời mây
Thương cả phút giây lãng đãng này.
Tim con gái, trái tim ngần ngại
Chẳng đủ tin để gánh phong trần
Thương yêu chút đã dừng chân lại
Kẻo xa xôi lại bảo “không gần”
Khi đã yêu, trái tim chịu tội
Biết rằng sầu sẽ úa bờ môi
Ngày lại tháng tim yêu hằng đợi
Một bóng hình vẫn mãi xa xôi
Tim con gái chẳng làm tượng đá
Đá vô tri sống chết mặc ai
Tim con gái hóa thành cây lá
Cùng đất trời xanh thắm miệt mài
Trong ánh chớp số phận (Năm lời của bài hát)
1.
Trong ánh chớp cuối cùng của phận số
em đã kịp nhìn thấy anh.
Trong vòng quay không ngừng của phận số
em đã dừng lại đúng nơi anh
ôi thời khắc huy hoàng
Em lặng lẽ nói cười
lặng lẽ nát tan
em thành lá, thành sương, thành lửa
Em lặng lẽ kêu gọi
Lặng lẽ cầu xin
lặng lẽ chờ mong
lặng lẽ vỡ oà thành lệ
Ôi thời khắc huy hoàng
2.
Em đã mơ thấy anh trong đêm
cho tới buổi mai
Rồi em mơ thấy anh khi em thổi cơm
khi em giặt giũ
Em mơ thấy anh ngoài phố đông
qua những tán cây quen
qua những gương mặt người xa lạ
Em mơ thấy anh khi em đọc sách
khi em cười vui
khi em hỏi ai đó một điều gì
khi trả lời ai đó một điều gì
khi em nói không,
khi em nói có
Em chẳng kể cùng ai giấc mơ của mình
bởi có ai mà hiểu thấu, ngoài anh
người cũng hoà nhập với cuộc đời này bằng một giấc mơ
3.
Em là con chim khuyên
nép mình trên cỏ rối
mà tiếng hót đã ở lại trong bài ca của anh
Em là que diêm
nằm lặng
trong chiếc gạt tàn bằng sứ
mà ngọn lửa đã cháy sáng nơi đầu ngón tay anh
Em là con thuyền
úp mặt dưới rặng thông
mà biển
đã cùng anh xa vợi
Luôn luôn bị ném trả lại
luôn luôn
em mơ thấy
Ngọn lửa
Tiếng hót
và Biển
4.
Anh chan hoà trong tóc em
trong mắt em
trên vai em
trên đầu những ngón tay em
Anh chan hoà trong nỗi nhớ biển của em
trong giấc mơ một triền đồi vàng thắm hoa quỳ
Anh chan hoà
trong giọt nước mắt im lìm
trong lời em không nói
Anh chan hoà
trong nắng gió ngoài kia
trong cỏ cây
trong cơn mưa chiều muộn
5.
Một ngôi sao đã mọc bên trời
như giọt lệ
nơi đáy mắt giờ chia biệt
Em ngoảnh nhìn khu vườn
nhìn vệt nắng lưu dấu trên tàn cây
tựa hồ ngấn nước
một ngày nào
tràn qua phố phường
tràn qua bờ bãi
niềm hân hoan vàng thắm
Em ngoảnh nhìn
mặt biển đêm
những ngọn sóng dâng tràn như lửa
rồi dần tan
dần tan trên mặt cát
giấu mình trong giấc bình yên
Em ngoảnh nhìn lại con đường
ôi đã bao niềm vui
đã bao phiền muộn
đâu rồi mảnh trăng non trong vạt cỏ
đâu rồi bước chân qua lối hẹp
Em ngoảnh nhìn
Khuôn mặt em
trong tấm gương soi
như bức ảnh
của ngày thương mến cũ.
Tự tình với Đà Lạt
Tôi đã yêu những màu hoa xứ núi
Và yêu màu đất đỏ thiết tha
Những con dốc bâng khuâng mùa sương muối
Áo lụa hồng thấp thoáng bên đường hoa.
Trời xứ núi quanh năm hoa thắm
Đoá tranh đài như điểm trang thêm
Đường xứ núi gió về vương tóc rối
Mở lòng ta một sáng tơ mềm
Khi lòng nhớ tới… lời đất đỏ
Như lơì ca ru mãi giọng thông hiền
Bầu mắt nai như lòng con suối nhỏ
Cho bốn mùa cây cỏ lớn bình yên.
Tôi và núi đã bình yên năm tháng
Núi lớn lên, tôi cũng lớn thêm lên
Mùa kết trái, áo lụa hồng nhuộm nắng
Đầy bên trời, mây trắng nổi mông mênh
Tôi đã yêu những màu hoa xứ núi
Để nghe rừng thông hát ban trưa
Và nhớ mãi những con đường đá sỏi…
Hoa vẫn cười bên phiến lá đong đưa.
Và vườn trong phố
Đây khu vườn thân thiết của ta
đất ẩm ướt và mùi hoa cúc dại
tay ta đặt trên những tàu lá ngải
trên cành dâu tím thẫm trước hiên nhà
cỏ non xanh dịu mát lòng ta
chút yên tĩnh chưa bao giờ có được
ta tự hỏi phải chăng hạnh phúc
một phút này trước phố phường kia
trước con đường hối hả xe qua
người về lại ào ào như thác đổ
bao gương mặt bàng hoàng như vừa bỏ lỡ
một chuyến tàu sắp sửa rời ga
Ôi khu vườn – khoảnh khắc đời ta
khi ta được bên người yêu mến
cuộc đời bỗng sáng trong, bình yên, đơn giản
khi dịu dàng tay nắm bàn tay
Tất cả nắng nôi, mưa bão, bùn lầy
bao đồng đất cháy khô, bao nhiêu miền biển mặn
chẳng còn nữa trong phút giây thần thánh
khi dịu dàng tay nắm bàn tay
Những vinh quang, bao bất hạnh, đoạ đầy
những cám dỗ phù hoa, bao dày vò ám ảnh
chẳng còn nữa trong phút giây thần thánh
khi dịu dàng tay nắm bàn tay
Qua bao đường dài ta mới lại về đây
chân khô ráp đặt trên nền cỏ mát
và tự hỏi phải chăng hạnh phúc
một phút này trước phố phường kia
Vườn
Em tìm đến góc xa nhất của khu vườn
Em muốn trốn vào sự bình yên
Em muốn trốn sâu mãi, sâu mãi vào tình yêu của anh
Đôi lần
Em nhìn tán cây mà ứa nước mắt
Vì màu xanh
Đôi lần
Em nghe tiếng chim khuyên mà ứa nước mắt
Vì sự trong trẻo
Rồi em khóc vì đốm nắng lan trên vạt cỏ
Vì bông hoa trắng như hạt lệ
Vì phiến đá dần tan trong ly nước mùa hè
Rồi em nhớ miên man tới bến sông chiều
Tới cơn mưa trên mái đầu trần
Tới chiếc võng đơn sơ ngoài hiên vắng
Lời bản tình ca cầu ước sum vầy
Rồi em muốn được ra đi như thế
Ra đi mà tràn đầy biết ơn
Ra đi
Mà từ đôi mi đã khép
Còn lăn chảy giọt nước mắt hân hoan
Xe trâu
Lọc cà lọc cọc
Đi ra Đại Từ
Đi về Lục Ba
Lọc cà lọc cọc
Trâu bước nhẩn nha
Trâu chở ngói đỏ
Về lợp trường em
Trường như hoa nở
Giữa rừng cây xanh
Trâu chở vải hoa
Về may áo mới
Cái Thuý, cái Yên
Mặt vui rời rỡi
Trâu còn chở muối
Cho mẹ nấu canh
Bát canh cua đồng
Gạch vàng béo ngậy
Trâu giỏi lắm đấy
Chở cả cuốc, dao
Chị Loan làm rẫy
Phát cây rào rào
Rồi một hôm nào
Máy bay Mỹ cháy
Bắt thằng giặc lái
Ngồi trên xe trâu
Trâu đi thủng thỉnh
Cái sừng vênh cao
Ý Nhi là một trong những gương mặt nổi bật trong nền văn học Việt Nam. Bà là một hình mẫu lý tưởng để những thi sĩ trẻ noi theo. Sở hữu một kho tàng thơ mang đậm phong cách hiếm của lối thơ lúc bấy giờ vì vậy những tập thơ của bà luôn được săn đón và yêu mến.