Ở Chỗ Nhân Gian Không Thể Hiểu là tập thơ gây chấn động dư luận của nhà thơ Du Tử Lê. Ông là một nhà thơ tài hoa kiệt xuất khi làm thơ từ khi còn nhỏ được nhiều người ngưỡng mộ. Đọc thơ ông ta cảm nhận được một hồn thơ lạ hiếm có chính vì thế nên thơ ông luôn được săn đón và nhận được nhiều đánh giá từ những bạn đọc yêu thơ.
Thơ ở đời nay
người xưa có khóc khi ly biệt?
ai lưới buồn lên những ngón tay
đời nay có kẻ cuồng si hỏi
bạn ở nơi nào? mưa ở tôi.
Bài tìm nhau giữa chợ
tìm em. tiếng gọi cuối đời
dung nhan ai lạnh. về thôi. lá nguồn
tìm em. tiếng gọi. thất thần
quê hương trong mắt. núi sông trong hồn
tìm em. tiếng gọi. bồn chồn
giữa trưa nắng loá. tôi còn ngoái theo
tìm em. ngựa cuối chân đèo.
Bài chia tay giữa chợ
bước chân tháng tám tôi còn
tìm nhau ngàn dặm con đường bắc-nam
tôi về trí nhớ như son
sáng soi tâm tưởng chiều trưng ảnh người
phục sinh tôi. một nụ cười
dẫu chia tan vẫn gửi đời cho nhau
mai kia xuống phố, lên lầu
thấy trong hạt gạo mối sầu nước sông
ngõ nào chạm tới hư không?
Còn tê vết người
này em tôi có khu vườn
có cây trái đắng có cồn cát khô
này em tôi có nấm mồ
đêm che dấu lệ. ngày thồ đau đi
này em tôi có ngõ về
nắng mưa suốt kiếp còn tê vết người.
mai tôi lìa bỏ chốn này
em ngoan ghế cũ. lá đầy nhớ. quên
mai tôi mối mọt ưu phiền
thương em phố chợ. tay biền biệt xa.
Giữa trưa có kẻ cuồng điên khóc
trưa đi nắng xế, chiều phương bạn
theo gió, buồn nong chặt mắt nâu
bàn chân năm ngón còn chia biệt
thì cách nào, cho tôi hết đau?
phố xưa trắng loá niềm thương bạn
ôi xá gì đâu! nửa kiếp sau
sống thêm cũng tợ làm nhau nhục
này bạn, lòng tôi cũng bạc màu
gió mưa tôi vẫn về hiên bạn
chiều hôm ai gọi miết ven sông
những cây lau dập-bầm-ta-thán
trông lại, chàm xanh đã nở bông
trí nhớ tốt tươi hình bóng bạn
tóc còn bay lộng giữa hư không
chiêm bao thấy một hồn trôi dạt
cháy đỏ từ lâu, một góc buồn
bằn bặt tin nhau niềm xót bạn
ruột gan từng mối đứt lìa con
giữa trưa có kẻ cuồng điên khóc
tê điếng lòng hơn nhớ nước non
tháng năm đã chết mà hơi bạn
vẫn thoảng từng đêm trên cỏ cây
gối chăn cũng đổi mà chưa tạnh
mùi áo người thơm lừng cánh tay
vẫn trong ký ức dù xa bạn
những ngón củi than, hứng lệ tôi
chén cơm dưa muối nay còn nhớ
thì đến đời sau vẫn ngậm ngùi.
Tử sinh cũng tợ trò con nít
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tiền kiếp tôi về trong tối nay
thấy trăng khua rộn nghìn con nước
và vút cong theo một nét mày
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi đui mù như con kiến hôi
quẩn quanh miệng chén đời trây trúa
vì chẳng ai làm râu cho tôi
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi thấy tôi là Tôn Ngộ Không
hoá thân hải điểu sau nhiều kiếp
bay mãi…rung thêm cánh muộn phiền
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi là con đường. người đâu hay
ngày đêm gót nhọn đau hồn đất
tôi nhìn tôi chính là sự chia tay
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi là cánh cửa: mở trăm năm
chờ em tìm tới. cài then lại
chỉ rõ: này đây, nhé chỗ nằm
ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi cũng như hề mặt vẽ vôi
người nơi hàng ghế xa đâu thấy
tôi chưa lui vào. lệ đã rơi.
Âm binh
em đã chết, kể như thành quá cố
nén hương xưa tôi đốt một mình
trong tâm tưởng đã không còn sóng gội
biệt ly nhau, còn quẩn âm binh
Máu chảy ngọt ngào
tôi đã nhận từ em đời bóng tối
buổi chiều đi ngọt bén lát dao
đêm thánh thót thả sầu tôi xuống đáy
phanh ngực ra máu chảy ngọt ngào.
Thơ ở Mỵ Nương
giòng sông cũ chảy qua hồn thất lạc
tôi Trương Chi ngất một tiếng đàn
ai than thở giữa vô cùng thiên địa
tôi tàn phai cháy gọn một lần.
Tàn khốc chia ly
tôi không thể mượn mắt em để khóc
như nỗi sầu đâu thể nhượng sang đi
con đường rộng hai hàng phong đứng lại
tôi buổi trưa, tàn khốc chia ly.
Cũng mục lá xương phơi
tôi sống suốt bốn mươi năm khật khưỡng
và trên đầu chỉ một cánh dơi
hồn tôi chảy trong giòng sông đã lấp
cây nửa đường cũng mục lá xương phơi.
Tôi sẽ về hỏi lại phút ra đi
mười năm nữa cuộc đời em sẽ đổi
tôi sẽ về hỏi lại phút ra đi
em khi ấy đã vàng xanh ngõ khác
núi sông ơi, tôi gọi giữa đui mù.
Chết lâu rồi một kẻ dưới tên tôi
em đã thấy vết thương tôi cuối mắt
thì đừng nhìn tôi khóc giữa khuya nay
tâm tôi vẫn động kinh cùng nắng gió
chết lâu rồi, một kẻ dưới tên tôi.
Ở đây bóng tối lên đầy vốc tay
đi về một nơi im hơi
ngày nghiêng vai gọi. lá tôi vói chào
đêm ai lẻm ngọt lát dao
mai kia tôi chết nẻo nào tìm nhau
biệt mù từng vết thương mau
trưa tôi khảm chạm nỗi sầu bên trong
em về tháng tám đơm bông
nhánh rong bội bạc trôi sông nước người
ngày tôi đi khuất cuộc đời
cái quên, cái nhớ cũng mời cư tang
hồn tôi chiêng trống rộn ràng
cỏ chưa xanh mộ, người van vái gì?
Ở cùng Trái Đất
tấm lòng ta thuỷ triều
bờ môi em bỏ lại
bày chim chiều cô đơn
cuối đời ta sóng dội
tấm lòng ta thuỷ triều
con trăng nào han hỏi
núi xa ta bao nhiêu
mà mây gần quá đỗi.
tấm lòng ta thuỷ triều
biển vỗ nghìn năm sau
sớm hôm mà bạc đầu!
tấm lòng ta thuỷ triều
em chết trong mưa mau
làn môi khô tiếng gọi
Trái tim khô tình đầu
tấm lòng ta thuỷ triều
chim rừng quên gọi nhau
gió ngất mù bốn phía
quanh ta tiếng kinh cầu
tấm lòng ta thuỷ triều
kiếp sau còn nức nở
ta gối sầu tay ta
giọt lệ nào đã ứa?
tấm lòng ta thuỷ triều
dạt trôi cùng rong rêu
qua bãi bờ ký ức
nhân gian cũng tiêu điều
tấm lòng ta thuỷ triều
sẽ ở cùng trái đất.
Giếng cũ
em buông tóc chảy đáy nguồn
mắt nghiêng vai dại. linh hồn lá xanh
ta đi lẩn quẩn loanh quanh
trăm năm quay lại bên thành giếng xưa
em về cố đúng giấc trưa
bóng ta vẫn đợi mát bù tuổi em.
Nhớ em chánh điện
gửi nghiêm xuân hồng
nhớ cây vú sữa hiên nhà
nhớ ta chú tiểu thiệt thà biết…yêu
nhớ em cổ tự áo điều
mắt tam quan gọi tịch liêu kiếp nào
nhập thiền. tâm thể lao xao
nhớ em chánh điện nên chào Quan Âm.
Thơ ở đường Phạm Ngũ Lão
về trong hình tướng ra đi
sống trong tâm tưởng chết khi chào đời
ai mua? ta bán luôn trời
bán mây vô tận ở ngoài nhân gian
bán mưa chảy đúng hai hàng
bán răng khôn rụng, mà lòng chưa khôn
bán đêm sương xuống buồn buồn
bán tâm chay tịnh núi sông trùng trùng
bán ta: dơ dáng, dại hình.
Chuyết Kinh thi
ngủ đi. ngủ với biển trời
ngủ mười năm nữa hãy ngồi dậy chơi
ngủ đi. ngủ chớ ngậm ngùi
trái tim ta nát ba đời bởi em
ngủ di. tóc rụng chân thềm
tháng năm quên lãng. buông rèm lìa xa
ngủ đi. ta đã mù loà
không trông thấy ảnh. không sờ thấy nhau
không cha mẹ. không cửa nhà
không con, không vợ, không chờ, không mong
ngủ đi. ủ giữ trong lòng
tuổi tên ta đã một lần ở em
nhận giùm ta-lậy cuối cùng
trước khi khăn gói về sông nước người.
Thiên địa kinh
trời đất mênh mông
chẳng nơi nương dựa
đời muôn ngàn cửa
vẫn không lối vào
ta như trăng sao
ở ngoài nhân thế
em như đường khuya
cỏ gầy bóng lá?
trời đất rưng rưng
những giọt lệ thầm
kiếp người như sương
chẳng còn dấu vết
dù em mải miết
cũng về hư không
dù ta ngoái trông
chút tình cũng lạnh
trời đất không dung
hồn ta đơn bạc
nửa đêm nhã nhạc
tưởng bước em về
trái tim ủ ê
đập cùng bóng tối
xin em đừng vội
đi khuất cửa đời
đợi xác thân tôi
biến thành lửa đỏ
em về ngang đó
khóc một thời qua
trời đất bất nhân
thời gian vô tận
buổi sáng căn phần
buổi trưa oán hận
kịp khi ăn năn
phận người đã tối
có sống mấy đời
vẫn là ngắn ngủi
tình em mưa bụi
rơi đến nghìn sau
khi ta biết đau
em đà biến mất
trời đất bội bạc
còn trắng hơn vôi
em ở trong tôi
một nơi vĩnh cửu.
Đáy khuya
gửi Trần Cao Lĩnh và Nguyễn Đức Cung
tôi trở lại đáy khuya ngồi với bóng
những chiếc bàn trật khấc nỗi cô đơn
em nên biết cuộc đời tôi đã hết
có thương nhau lo hộ nhúm xương tàn.
Ly khai
này em, dẫy phố ngậm ngùi
ngày đi trên những tay đời quạnh hiu
này em trí nhớ mịt mù
những thân me dại, đợi giờ ly khai.
Bài t.8
tôi trở lại căn nhà không nắng gió
buổi chiều im như một cánh chim
linh hồn nhỏ đau từng giây ký ức
ẩn mật tôi một nỗi khổ đau riêng
tôi trở lại hỏi tôi này hiện tại
mày ở đâu trên mặt địa cầu?
tim hỏi óc và bàn tay hỏi tóc
trả lời tôi quê cũ đã phai màu
tôi trở lại căn nhà em đã ở
cây chàm vui đỏ nỗi tình cờ
như trí nhớ chia từng ngăn mất mát
viên gạch xưa bóng lọng xót xa
tôi trở lại ngồi yên nơi chiếc ghế
bụi thời gian phủi sạch dấu tay người
em đừng nói nghìn năm hay mấy kiếp
bụi hoa còi thương nhớ bởi thơ tôi
tôi trở lại chỗ nằm em đã chọn
ngồi bên tôi buổi tối có chiêm bao
và cũng thế bây giờ tôi tự hỏi
em ở đâu? trong trí nhớ kẻ nào?
tôi trở lại nhìn khóm hồng đã héo
hỏi này cây bông giấy có thương đời
sương với gió biết còn ai thăm hỏi
tôi xong rồi một chiếc lá rơi
tôi trở lại con đường khuya bóng lá
bàn tay thơ ai vẫy gọi muôn đời
em nên hiểu cuối cùng tôi đã chết
và cuối cùng sông núi để tang tôi.
Chẳng bao giờ dậy nữa
em ngủ trong rừng cây
giữa mùa hè rực rỡ
bày hạc không về đây
lá xanh. mềm hơi thở
em ngủ trong mùa thu
những hàng cây lưng gù
gánh tình tôi héo rụng
ngày sau trong tâm tù
nhớ em trăng rất muộn
em ngủ trong mùa đông
cánh đồng tôi nước ròng
em đi qua bến sông
nhớ gì chăn gối cũ
linh hồn tôi ăn năn
về giữa ngày giá buốt
em ngủ trong mùa xuân
mùa xuân đã âm thầm
bàn chân khua góc phố
tôi rơi cùng cô đơn
em còn không tiếng nói?
em ngủ trong lòng tôi
chẳng bao giờ dậy nữa
một đời rồi cũng thôi
chỗ ngồi kia đã bỏ.
Quyên sinh
còn đây hạt bụi cuối đời
tiếng thơ tân khổ nụ cười quyên sinh
còn đây, hạt máu tử hình
nghe trong lịch sử ra hồn xác ai?
Bên kia thế giới
bàn tay từng ngón xa đời
trưa vô nước biển chiều ngồi quán trơ
trái tim mấy cửa đi về
bên kia thế giới nhạt mờ núi sông.
Trên đây, chúng tôi đã dành cho bạn những trang thơ cuối của tập thơ Ở Chỗ Nhân Gian Không Thể Hiểu. Qua bài viết này ta có thể nhận ra được phong cách sáng tác độc đáo của nhà thơ Du Tử Lê.