Tào Tuyết Cần (1715 ~ 1724 – 1763 ~ 1764), tên thật là Tào Triêm, tự là Mộng Nguyễn, hiệu là Tuyết Cần, Cần Phố, Cần Khê, là một tiểu thuyết gia vĩ đại người Trung Quốc, tác giả của cuốn tiểu thuyết Hồng lâu mộng, một trong tứ đại danh tác của văn học cổ điển Trung Quốc. Tổ tiên ông vốn là người Hán ở Liêu Dương, sau đó tổ xa của ông là Tào Tuấn quy hàng Mãn Châu, nhập tịch Mãn tộc.
Hôm nay, tapchivannghe.com sẽ dành tặng bạn tập thơ vang danh này của nhà thơ xuất sắc này nhé!
Bàng giải vịnh – Giả Bảo Ngọc 螃蟹詠－賈寶玉
持螯更喜桂陰涼，
潑醋擂薑興欲狂。
饕餮王孫應有酒，
橫行公子竟無腸。
臍間積冷饞忘忌，
指上沾腥洗尚香。
原為世人美口腹，
坡仙曾笑一生忙。
Bàng giải vịnh – Giả Bảo Ngọc
Trì ngao cánh hỉ quế âm lương,
Bát thố lôi khương hứng dục cuồng.
Thao thiết vương tôn ưng hữu tửu,
Hoành hàng công tử cánh vô trường.
Tề gian tích lãnh sàm vong kỵ,
Chỉ thượng triêm tinh tẩy thượng hương.
Nguyên vị thế nhân mỹ khẩu phúc,
Pha tiên tằng tiếu nhất sinh mang.
Bàng giải vịnh – Lâm Đại Ngọc 螃蟹詠－林黛玉
鐵甲長戈死未忘，
堆盤色相喜先嘗。
螯封嫩玉雙雙滿，
殼凸紅脂塊塊香。
多肉更憐卿八足，
助情誰勸我千觴？
對茲佳品酬佳節，
桂拂清風菊帶霜。
Bàng giải vịnh – Lâm Đại Ngọc
Thiết giáp trường qua tử vị vong,
Đôi bàn sắc tướng hỉ tiên thường.
Ngao phong nộn ngọc song song mãn,
Xác đột hồng chi khối khối hương.
Đa nhục cánh liên khanh bát túc,
Trợ tình thuỳ khuyến ngã thiên trường?
Đối từ giai phẩm thù giai tiết,
Quế phất thanh phong cúc đới sương.
Bàng giải vịnh – Tiết Bảo Thoa 螃蟹詠－薛寶釵
桂靄桐陰坐舉觴，
長安涎口盼重陽。
眼前道路無經緯，
皮裏春秋空黑黃！
酒未滌腥還用菊，
性防積冷定須薑。
于今落釜成何益？
月浦空餘禾黍香。
Bàng giải vịnh – Tiết Bảo Thoa
Quế ải đồng âm toạ cử trường,
Trường An tiên khẩu phán trùng dương.
Nhãn tiền đạo lộ vô kinh vĩ,
Bì lý xuân thu không hắc hoàng!
Tửu vị địch tinh hoàn dụng cúc,
Tính phòng tích lãnh định tu khương.
Vu kim lạc phủ thành hà ích?
Nguyệt phố không dư hoà thử hương.
Cảnh ảo tiên cô phú 警幻仙姑賦
方離柳塢，乍出花房。
但行處，鳥驚庭樹；
將到時，影度回廊。
仙袂乍飄兮，聞麝蘭之馥郁；
荷衣欲動兮，聽環珮之鏗鏘。
靨笑春桃兮，雲髻堆翠；
唇綻櫻顆兮，榴齒含香。
盼纖腰之楚楚兮，風回雪舞；
耀珠翠之的的兮，鴨綠鵝黃。
出沒花間兮，宜嗔宜喜；
徘徊池上兮，若飛若揚。
蛾眉欲顰兮，將言而未語；
蓮步乍移兮，欲止而仍行。
羡美人之良質兮，冰清玉潤；
慕美人之華服兮，閃爍文章。
愛美人之容貌兮，香培玉篆；
比美人之態度兮，鳳翥龍翔。
其素若何：春梅綻雪；
其潔若何：秋蕙披霜。
其靜若何：松生空谷；
其艷若何：霞映澄塘。
其文若何：龍游曲沼；
其神若何：月射寒江。
遠慚西子，近愧王嬙。
生于孰地？降自何方？
若非宴罷歸來，瑤池不二；
定應吹蕭引去，紫府無雙者也。
Cảnh ảo tiên cô phú
Phương ly liễu ổ, xạ xuất hoa phòng.
Đán hành xứ, điểu kinh đình thụ;
Tương đáo thì, ảnh độ hồi lang.
Tiên duệ xạ phiêu hề, văn xạ lan chi phức uất;
Hà y dục động hề, thính hoàn bội chi khanh thương.
Yếp tiếu xuân đào hề, vân kết đôi thuý;
Thần trán anh khoả hề, lưu xỉ hàm hương.
Miện tiêm yêu chi sở sở hề, phong hồi tuyết vũ;
Diệu châu thuý chi đích đích hề, áp lục nga hoàng.
Xuất một hoa gian hề, nghi sân nghi hỉ;
Bồi hồi trì thượng hề, nhược phi nhược dương.
Nga my dục tần hề, tương ngôn nhi vị ngữ;
Liên bộ xạ di hề, dục chỉ nhi nhưng hành.
Tiện mỹ nhân chi lương chất hề, băng thanh ngọc nhuận;
Mộ mỹ nhân chi hoa phục hề, siểm thước văn chương.
Ái mỹ nhân chi dung mạo hề, hương bồi ngọc triện;
Tỷ mỹ nhân chi thái độ hề, phượng chứ long tường.
Kỳ tố nhược hà: xuân mai trán tuyết;
Kỳ khiết nhược hà: thu huệ phi sương.
Kỳ tĩnh nhược hà: tùng sinh không cốc;
Kỳ diễm nhược hà: hà ánh trừng đường.
Kỳ văn nhược hà: long du khúc chiểu;
Kỳ thần nhược hà: nguyệt xạ hàn giang.
Viễn tàm Tây Tử, cận quý Vương Tường.
Sinh vu thục địa? Giáng tự hà phương ?
Nhược phi yến bãi quy lai, Dao Trì bất nhị;
Định ưng xuy tiêu dẫn khứ, tử phủ vô song giả dã.
Chân Chân quốc nữ thi 真真國女兒詩
昨夜朱樓夢，
今宵水國吟。
島雲蒸大海，
嵐氣接叢林。
月本無今古，
情緣自淺深。
漢南春歷歷，
焉得不關心？
Chân Chân quốc nữ thi
Tạc dạ chu lâu mộng,
Kim tiêu thuỷ quốc ngâm.
Đảo vân chưng đại hải,
Lam khí tiếp tùng lâm.
Nguyệt bản vô kim cổ,
Tình duyên tự thiển thâm.
Hán nam xuân lịch lịch,
Yên đắc bất quan tâm?
Duyên khởi thi 緣起詩
滿紙荒唐言，
一把辛酸淚！
都云作者癡，
誰解其中味？
Duyên khởi thi
Mãn chỉ hoang đường ngôn,
Nhất bả tân toan lệ!
Đô vân tác giả si,
Thuỳ giải kỳ trung vị?
Đào hoa hành 桃花行
桃花簾外東風軟，
桃花簾內晨妝懶：
簾外桃花簾內人，
人與桃花隔不遠；
東風有意揭簾櫳，
花欲窺人簾不卷。
桃花簾外開仍舊，
簾中人比桃花瘦；
花解憐人花亦愁，
隔簾消息風吹透。
風透簾櫳花滿庭，
庭前春色倍傷情：
閑苔院落門空掩，
斜日欄杆人自憑。
憑欄人向東風泣，
茜裙偷傍桃花立；
桃花桃葉亂紛紛，
花綻新紅葉凝碧。
霧裹煙封一萬株，
烘樓照壁紅模糊；
天機燒破鴛鴦錦，
春酣欲醒移珊枕。
侍女金盆進水來，
香泉影蘸胭脂冷！
胭脂鮮艷何相類，
花之顏色人之淚，
若將人淚比桃花，
淚自長流花自媚，
淚眼觀花淚易乾，
淚乾春盡花憔悴。
憔悴花遮憔悴人，
花飛人倦易黃昏；
一聲杜宇春歸盡，
寂寞簾櫳空月痕！
Đào hoa hành
Đào hoa liêm ngoại đông phong nhuyễn
Đào hoa liêm nội thần trang lãn
Liêm ngoại đào hoa liêm nội nhân
Nhân dữ đào hoa cách bất viễn
Đông phong hữu ý yết liêm lung
Hoa dục khuy nhân liêm bất quyển
Đào hoa liêm ngoại khai nhưng cựu
Liêm trung nhân tỉ đào hoa sấu
Hoa giải liên nhân hoa diệc sầu
Cách liêm tiêu tức phong xuy thấu
Phong thấu liêm lung hoa mãn đình
Đình tiền xuân sắc bội thương tình
Nhàn đài viện lạc môn không yểm
Tà nhật lan can nhân tự bằng
Bằng lan nhân hướng đông phong khấp
Thiến quần thâu bạng đào hoa lập
Đào hoa đào diệp loạn phân phân
Hoa trán tân hồng diệp ngưng bích
Vụ khoả yên phong nhất vạn chu
Hồng lâu chiếu bích hồng mô hồ
Thiên cơ thiêu phá uyên ương cẩm
Xuân hàm dục tỉnh di san chẩm
Thị nữ kim bồn tiến thuỷ lai
Hương tuyền ảnh trám yên chi lãnh
Yên chi tiên diễm hà tương loại
Hoa chi nhan sắc nhân chi lệ
Nhược tương nhân lệ tỉ đào hoa
Lệ tự trường lưu hoa tự mỵ
Lệ nhãn quan hoa lệ dị can
Lệ can xuân tận hoa tiều tuỵ
Tiều tuỵ hoa già tiều tuỵ nhân
Hoa phi nhân quyện dịch hoàng hôn
Nhất thanh đỗ vũ xuân quy tận
Tịch mịch liêm lung không nguyệt ngân.
Đề Bảo Ngọc tục Trang Tử văn hậu 題寶玉續莊子文後
無端弄筆是何人？
作踐南華莊子文。
不悔自家無見識，
卻將醜語詆他人！
Đề Bảo Ngọc tục Trang Tử văn hậu
Vô đoan lộng bút thị hà nhân ?
Tác tiễn nam hoa trang tử văn.
Bất hối tự gia vô kiến thức,
Khước tương xú ngữ để tha nhân!
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 1 題帕三絕句其一
眼空蓄淚淚空垂，
暗灑閑拋更向誰？
尺幅鮫綃勞惠贈，
為君那得不傷悲！
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 1
Nhãn không súc lệ lệ không thuỳ,
Âm sái nhàn phao cánh hướng thuỳ ?
Xích phúc giao tiêu lao huệ tặng,
Vị quân na đắc bất thương bi.
Dịch nghĩa
Trong mắt chỉ có lệ, mà lệ chì cứ chảy,
Thầm rơi lặng lẽ bởi vì ai?
Ơn người tặng ta mấy bức lụa giao này,
(Khiến ta) vì người mà không khỏi buồn thương.
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 2 題帕三絕句其二
拋珠滾玉只偷潸，
鎮日無心鎮日閑；
枕上袖邊難拂拭，
任他點點與斑斑。
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 2
Phao châu cổn ngọc chỉ thâu san,
Trấn nhật vô tâm trấn nhật nhàn.
Chẩm thượng tụ biên nan phất thức,
Nhậm tha điểm điểm dữ ban ban.
Dịch nghĩa
Những hạt châu rơi, những hạt ngọc lăn, đều là ta lén lút sa nước mắt.
Suốt ngày chỉ vẩn vơ vơ vẩn, suốt ngày nhàn rỗi.
(Lệ rơi) trên gối, trên tay áo, khó mà lau cho sạch,
Đành để mặc những dấu bẩn, những vết ố vậy thôi.
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 3 題帕三絕句其三
彩線難收面上珠，
湘江舊跡已模糊；
窗前亦有千竿竹，
不識香痕漬也無？
Đề mạt tam tuyệt cú kỳ 3
Thái tuyến nan thu diện thượng châu,
Tương giang cựu tích dĩ mô hồ.
Song tiền diệc hữu thiên can trúc,
Bất thức hương ngân tí dã vô ?
Dịch nghĩa
Khăn màu đẹp khó lau hết những giọt châu trên gương mặt.
Dấu vết cũ của sông Tương đã trở nên lờ mờ không rõ.
Trước song cũng có nghìn cành trúc đó,
Không biết là ngấn thơm có thấm thêm (những giọt lệ) hay chăng?
Đệ nhất hồi tiền thi 第一回前詩
浮生著甚苦奔忙？
盛席華筵終散場。
悲喜千般同幻渺，
古今一夢盡荒唐。
謾言紅袖啼痕重，
更有情痴抱恨長。
字字看來皆是血，
十年辛苦不尋常！
Đệ nhất hồi tiền thi
Phù sinh trước thậm khổ bôn mang?
Thịnh tịch hoa diên chung tán trường.
Bi hỉ thiên bàn đồng huyễn diểu,
Cổ kim nhất mộng tận hoang đường.
Mạn ngôn hồng tụ đề ngân trọng,
Cánh hữu tình si bão hận trường.
Tự tự khán lai giai thị huyết,
Thập niên tân khổ bất tầm thường!
Dịch nghĩa
Kiếp phù sinh vốn đã chứa nỗi khổ long đong cùng cực,
Chỗ ngồi của buổi tiệc phồn hoa nơi ấy, rốt cuộc cũng đã tan rồi.
Nghìn nỗi buồn vui đều mịt mờ hư ảo,
Mỗi giấc mộng xưa nay, cuối cùng đều hoang đường.
Chuyện phiếm mà vẫn đọng vết lệ hồng chứa đầy tiếng khóc,
Càng chuốc tình si càng ôm bao nỗi hận lòng.
Chữ chữ xem ra đều kết tinh bằng máu,
Mười năm cay đắng nào đâu phải chuyện tầm thường!
Điểm giáng thần – Sái đích hầu nhi mê 點絳唇－耍的猴兒謎
溪壑分離，
紅塵遊戲，
真何趣？名利猶虛，
後事終難繼。
Điểm giáng thần – Sái đích hầu nhi mê
Khê hác phân ly,
Hồng trần du hí,
Chân hà thú? Danh lợi do hư,
Hậu sự chung nan kế.
Ngâm nguyệt kỳ 3 吟月其三
精華欲掩料應難，
影自娟娟魄自寒。
一片砧敲千里白，
半輪雞唱五更殘。
綠蓑江上秋聞笛，
紅袖樓頭夜倚欄。
博得嫦娥應借問：
何緣不使永團圓？
Ngâm nguyệt kỳ 3
Tinh hoa dục yểm liệu ưng nan,
Ảnh tự quyên quyên phách tự hàn.
Nhất phiến châm xao thiên lý bạch,
Bán luân kê xướng ngũ canh tàn.
Lục thoa giang thượng thu văn địch,
Hồng tụ lâu đầu dạ ỷ lan.
Bác đắc thường nga ưng tá vấn:
Hà duyên bất sử vĩnh đoàn viên?
Phỏng Diệu Ngọc khất hồng mai 訪妙玉乞紅梅
酒未開樽句未裁，
尋春問臘到蓬萊。
不求大士瓶中露，
為乞嫦娥檻外梅。
入世冷挑紅雪去，
離塵再割紫雲來。
槎枒誰惜詩肩瘦，
衣上猶沾佛院苔。
Phỏng Diệu Ngọc khất hồng mai
Tửu vị khai tôn cú vị tài,
Tầm xuân vấn lạp đáo bồng lai.
Bất cầu Đại Sĩ bình trung lộ,
Vị khất Thường Nga hạm ngoại mai.
Nhập thế lãnh khiêu hồng tuyết khứ,
Ly trần tái cát tử vân lai.
Tra nha thuỳ tích thi kiên sấu,
Y thượng do triêm phật viện đài.
Trên đây, tapchivannghe.com đã dành tặng bạn chùm thơ của nhà thơ Tào Tuyết Cần. Mời quý độc giả đón xem phần cuối vào một ngày không xa. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này của chúng tôi!