Nổi tiếng với lĩnh vực thơ tình ở miền Nam từ trước giải phóng, Du Tử Lê còn được xem là một trong những tác giả có thơ được phổ nhạc nhiều nhất từ trước đến nay. Ông sở hữu những trang thơ mang nhiều nỗi niềm cảm xúc, mà độc giả cho rằng chạm đến được trái tim của họ. Ở thơ ông có những nét thơ riêng khó ai có thể làm được như vậy. Tập Thơ Du Tử Lê chính là một trong những tuyệt phẩm đáng giá nhất của ông. Cùng nhau điểm qua những trang thơ đầy ấn tượng này nhé!
Chết đuối
con vi trùng không tên
đục rỗng tôi tự đó
cơn sốt người bao năm
hôm nay còn vật vã
tháng năm tôi dựng ngược
mắt mù cơn mưa say
trán khô vùng bão rớt
cát ngủ trong đầu già
vai nhô vùng rét buốt
trông chừng cánh chim qua
hồn dài con nước lớn
chia nghìn chân đi xa
có sự trở lại nào
không kèm theo mất mát
như tình tôi yêu người
kiếp sau còn chua xót
con vi trùng không tên
đục rỗng tôi từ đó
cơn sốt người bao năm
hôm nay còn vật vã
dĩ vãng tôi tấy sưng
trong tình em mưng mủ
lời ru nào níu được
lúc những cánh me xanh
bay mềm con lộ nhớ
tôi nhìn tôi nức nở
mà không hiểu vì đâu
giọt úa vàng cứ chảy
sao bàn tay xẻ năm
để lọt hoài ước vọng
tôi thường tự hỏi tôi
bao giờ mày mới chết
sống mãi để làm gì
khi cam đành thất chí
đời sống ta không thể hồi sinh
như cây cỏ mỗi năm còn có một mùa nẩy lộc
tôi không thể lột da
biến màu như rắn độc
cơn sốt người bao năm
hôm nay còn vật vã
đêm vuốt mãi mắt mình
sáng ngày ra vẫn mở
với những năm xa đó
em đã hiểu gì chưa
giữa tháng ngày chết đuối
mặt trống nào không kêu
khoé mi nào chả ướt
tôi chẳng thể muối mặt
chối, không hề yêu ai
như trước mặt mọi người
tôi nhận tôi khốn khổ
Khúc cầu hoàng
xin mắt mở tạnh trăm miền bão rớt
môi ô mai xin muối mặn lời vàng
tình đắm đuối khôn nguôi hồn thảng thốt
tay tham lam không thể đợi giờ mềm
người linh hiển trên đỉnh cùng gió cuốn
chân chim khuyên chưa bước xuống cuộc đời
cánh buồm nào đã khép kín hồn tôi
và đã thả trôi sông nghìn ước vọng
tôi đã lạc bên kia bờ sự sống
thân khô rang mong từng hạt mưa nhuần
xin hơi thở đèn hương tim thánh thiện
trăm năm xin son phấn một tên người
khi hạnh phúc không dung cùng khốn khó
ai sinh ra được chọn đúng đời mình
tôi lớn lên biết mỗi điều duy nhất
sao khi không ta lại phải làm người
trời tối mau mưa ướt vội sông dài
năm tháng cũ sủi tăm cùng nỗi chết
xin tay ngọc gối êm tình thảm thiết
cây xin xanh đừng ngại lúc hanh vàng
trời xin cao cho đáy mắt em ngoan
gió xin nổi trong hồn tôi tơi tả
tóc xin chảy chia trăm dòng (rất lạ)
mỗi trôi đi dung một bước quay về
mỗi lênh đênh dung một ý não nề
mỗi quanh quẩn chứa chan nghìn thất lạc
xin khúc hát vọng âm từng cửa ngực
vỡ từng thân đá cổ, lệ xin tan
vỡ lời buồn ẩn khát một truy hoan
thắp tuyệt vọng sáng lên cùng chí quẫn
tôi cúi mặt ngó bóng mình lật xấp
trên đoạn đường bấy nát đạn bom vui
có chăng nào phiêu lãng đã bao nơi
mà suốt cuộc nghe đời mình héo lụn
xin thân xác lõm in mười ngón nhọn
xin răng thơm cắn vỡ giọt – tôi – sầu
xin mưa bay trên vạt áo nhiệm màu
cuốn tôi lại trong kén – người – hạnh – phúc
xin chân sa – trong tình tôi ngập lụt
đôi cánh vàng xin bỏ lại trên cao
miệng hoa cau xin kết nụ ngạt ngào
tay kim chỉ xin khâu tình rách rưới
giường êm ái – xin người ngoan giấc ngủ
ván cây này xẻ tự khối tình tôi
nệm drap này dệt bởi sợi tương lai
chăn mùng nữa chính lòng tôi chân thiết
cửa xin khép cho đêm đừng cay nghiệt
sáng xin hồng cho nắng ấm trưa mai
chiều xin vàng – lấy lá lót chân ai
bước ngượng nghịu trong mắt nhìn (thấy ghét)
môi rát bỏng bởi chưng tình cuống quýt
hồn tham lam nên ích kỷ khôn cùng
mộng sẽ mềm trên từng lá me sương
người sẽ khóc giữa không – ngờ – hạnh – phúc
cho tất cả – xin cho đừng luyến tiếc
tình không dung một cân nhắc bao giờ
phút giây nào người còn ý so đo
xin đừng đến để tình tôi khỏi tủi
(vì hạnh phúc không dung cùng khốn khó)
tôi lấy gì để sửa lễ cầu hôn
biết lấy gì để đổi được lòng tin
tôi chỉ có thuỷ chung làm vốn liếng
mắt xin mở tạnh nguôi nghìn thảm thiết
môi ô mai xin muối mặn hồn này
người linh hiển trên đỉnh cuồng gió cuốn
bước một lần xin bước xuống đời tôi
bước một lần như thần thánh bỏ ngôi
chung than củi với một người phẫn chí
Bài cuối năm
1.
cỏ đã mọc trên từng phần mộ mới
ngày đã xanh trên từng mái hiên vàng
ta đã sống những ngày kề nỗi chết
những ngày dài nhục nhã đã như sông
những ngày hồng cũng đã sẵn mây đen
những ngày nắng cũng đã đầy sương lạnh
tình như núi nên lòng không hổ thẹn
hồn như cây nên rụng lá u buồn
người qua đó, chân giày, xin bước chậm
để chim về kịp thở chút hương tan
để ta về kịp nhận vết thương non
sẽ gọi khẽ (để cho giun dế ngủ)
2.
lửa đã cháy, bùng thiêu xương thịt nát
mưa đã đi trên những ngọn tóc dài
sầu đã cuộn tròn trong từng hạt cát
chân đã dừng trong một nghĩa trang riêng
người chớ khóc than chi, đời đã thế
ta lâm chung ngay tự thuở trào lòng
môi đã chết ngay khi hồn đã nhận
thân đã buồn khi ngực đẫm hơi quen
tay cũng thế tình đã ăn từng ngón
máu khi không cũng xối xả chung dòng
3.
cò đã lẩy đạn đã ra khỏi súng
tên đã bay không thể cản giây chùng
những thân nấm không dung hồn ngạo mạn
tình như mây ta khoả lấp mặt trời
dù một khắc một ngày hay một phút
dù một mai ta có phải qua đời
dù hôm nay dao chém đứt đôi người
ta vốn thế vẫn là ta ngất ngưởng
vẫn chân bước từng bước đi lún đất
vẫn hai vai thần thánh một tim nồng
vẫn trăm năm chếnh choáng một tình cuồng
vẫn mặt ngửa, đỡ nâng trời vòi vọi
ta có thể biến thân thành thú vật
nhưng bọ, dòi không thể hoá trang đi
phải kiên nhẫn, em, đợi giờ kết cục
bởi bây giờ ta mới khởi cuộc chơi
dù cỏ đã mọc trên phần mộ mới
và ngày xanh đã từng mái hiên vàng
và đớn đau nhục nhã đã hằng hằng
nhưng hạnh phúc sẽ tới giờ linh hiển
Sau ba mùa tăm tối
sầu như đá muôn năm còn ở đó
tình như hoa, đầu cúi xuống nghẹn ngào
ta như cỏ và hồn như sương lạnh
em hiểu gì? khi giọt lệ không rơi
em hiểu gì? một cánh nhạn lẻ loi
quay trở lại, một mình, miền giá rét
lòng đã hẹp nói chi trời bát ngát
óc như vung không thể úp mặt trời
ta ngu xuẩn như một con dế đá
nhưng lòng mềm như tóc mẹ, xưa, bay
nhưng hồn buồn như con bệnh trên tay
mẹ đã khóc như vỗ về ta ngủ
rồi khôn lớn tình ta như thác lũ
như cơn giông sập xuống một vuông đời
như mưa bay tầm tã một mặt người
roi quất ngược trên mình ta rướm máu
ta như cỏ nên nhận phần héo úa
người như sương nên ướp lạnh hồn buồn
tình đã được đặt trên bàn mổ xẻ
thì hiểu gì? em, tảng đá cô đơn
hiểu gì em? một cọng lá sâu ăn
hiểu sao được! cuộc đời – anh khinh bạc
ta như đá phẳng trơn lì ngạo mạn
và gót giày, em cứ bước chân lên
và tay dao, miệng rắn, với nọc hèn
thêm ai nữa? cứ búa rìu đục đẽo
hồn có vỡ vẫn là trăm mảnh đá
nát tan kia nào giúp được chi người
ta nguyên vẹn, một cõi trời, khinh miệt
vẫn riêng mình một khối lệ thương thân
ta từng khóc dưới chân tình chất ngất
ta quỳ hôn từng ngón nhỏ chân em
ta từng chết trong môi cười quỷ, thánh
ta từng điên trong một cánh tay ôm
nhưng cọng cỏ chỉ vương cùng nắng chói
nếu tối tăm, em, chớ bước lại gần
em tự hỏi một lần cho vỡ nghĩa
bởi vì đâu ta bỏ núi về rừng
bởi vì đâu ta nhục nhã tận cùng
ta đã giết đời ta không hối tiếc
sự sống chỉ thành hình sau nỗi chết
tình trăm năm chỉ khởi tự oan cừu
chỉ thương đau tim mới thở ngạt ngào
hạnh phúc chỉ sáng lên từ vực thẳm
sầu như đá, ta suốt đời thế đó
tình như hoa, em một kiếp nghiêng đầu
khi lệ chảy cũng không còn ý nghĩa
lương tâm nào còn níu được chân đi
hoa đã nở bên kia bờ tăm tối
bỗng đêm nay, ta ngó lại hồn mình
Lục bát sau tám năm cho người về
người về mưa động trong cây
mừng tôi như thuở ngày gầy nắng xưa
người về chân bước trong thơ
tháng năm tận tuyệt đủ chưa oán cừu?
người về dựng lại hoang liêu
trong đôi mắt ấy đã nhiều mộ bia
(người từ thế giới bên kia?)
thấy tôi không? đã hồn khuya tượng què
người về, về cuối cơn mê
tôi trên chiếu ẩm nghe ê thịt buồn
Bài chờ nhắm mắt
nằm khuya ngó xéo mưa dầm
hồn trăm dây cáp điện ngầm qua thân
đời ta chưa thể về gần
loanh quanh nỗi chết chờn vờn hơi quen
thù ghìm trong một dao điên
chém ngang vai mỏng xẻ nghiêng mặt buồn
nằm co ngó xuống muộn màng
dưới hiên mưa lũ ẩm vàng xác tôi
yêu người lời đã khô môi
sống không sum họp, thác thôi phải cùng
mai sau trên mỗi mộ phần
hình nhân thế mạng xin đừng thắp hương
Lúc người chết
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy bóng tối
một hồn đầy hương phai
một hồn đầy gió nổi
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy mắt đỏ
mưa nối liền vai người
buồn nối liền thân tôi
tình nối liền nỗi chết
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy bão rớt
một hồn đầy điên mê
một hồn đầy mộ địa
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy môi người
một hồn đầy tóc rối
một hồn đầy máu tươi
một hồn đầy tay siết
một hồn đầy ngực thơm
chân đưa lời cáo biệt
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy côn trùng
một hồn đầy tháp chuông
ngân nga lời báo tử.
hãy mang đi hồn tôi
khi cuộc tình đã chết
còn lời nào cho vui
còn mắt nào cho tủi
hãy mang đi hồn tôi
một hồn đầy trái rụng
đời đã đời chia đôi
tình đã tình khốn nhục
trước khi người phải chết
nhớ một lần đêm nay
mưa đắp mềm vai người
buồn đắp mềm thân tôi
quanh ta đời đã lụn
Tội lỗi hân hoan mới
hãy quấn quanh cổ anh
những sợi mềm tơ lụa
với hương trầm hai vai
tóc cay mùi khói thuốc
hãy nhỏ xuống ngực anh
những giọt lệ cuối cùng
trả buồn cho dĩ vãng
giữ lấy bình minh mai
ăn năn dành kiếp khác
hãy gác lên bụng anh
đôi chân em ngọc thạch
máu rì rào trong thân
trái tim nào vẫn đập
hãy gối lên tay anh
đầu em như trái bưởi
mỗi múi như một ngăn
cất anh từng mảnh nhỏ
hãy gửi trên môi anh
vô vàn tội lỗi mới
hạnh phúc không thể vơi
bởi chưa từng đầy ắp
tay sẽ mãi trong tay
bởi mắt nhìn đã chết
hãy đắp lên người anh
thịt da em ngào ngạt
ôi hương vị ái ân
ứ ngực anh hạnh phúc
hãy cám ơn tổ tông
mở đường cho ta thấy
tội lỗi muôn ngàn năm
không bao giờ xoá sạch
nếu Chúa khước từ ta
đành tự mình cứu rỗi
em một vai thiên đàng
anh một vai địa ngục
chân bước lùi tương lai
chân ra ngoài quá khứ
Thượng đế hãy quay đi
khi chúng tôi hạnh phúc
về với tội tổ tông
thấy tận cùng chân lý
em một đời như đêm
buông rèm che sự thật
Thập tự
buổi sáng trong cơn mơ
ta thấy mình cao cả
bàn tay nâng thánh kinh
mắt nhìn em xa lạ
đứng trên bục thiêng liêng
ta cao lời rao giảng…
hạnh phúc như bánh thánh
chỉ nên ăn một lần
ngày tơi như tóc thả
em gầy xanh cơn yêu
mây đẫm dầm cảm xúc
mưa giăng hàng đi qua
em hãy ráng tin ta
bằng vào lời dối trá
và vinh danh ju-đa
bởi chỉ y thánh thiện
một đời ta loanh quanh
với trùng trùng ảo ảnh
một đời ta khôn ngăn
được mắt em lệ chảy
buổi sáng trong cơn mơ
ta về từ địa ngục
với trái tim hàm oan
mắt hoắm sâu sự thật
không ai chết một lần
nên ta hoài sống lại
thập tự mang trên vai
đi tìm người chuộc Chúa
buổi sáng trong cơn mơ
ta thấy mình cứng lạnh
nhìn theo em bơ vơ
trôi cuối dòng tuyệt vọng
Kẻ lìa ta cuối cùng
gọi ta ôi gọi ta
giọng nào không âm vọng
chiều rình trên chóp cao
đêm duỗi mình dưới ngõ
gọi ta ôi gọi ta
cây thì thầm nhựa chảy
cỏ rét mướt ra đi
về cuối dòng tan tác
gọi ta ôi gọi ta
tình trăm năm chín đỏ
giọt lệ mềm như tơ
nhưng cách nào cắn vỡ?
gọi ta ôi gọi ta
máu đầm đìa xác lạ
chiếc bóng ngồi, chân co
phải trần gian thế đó?
gọi ta ôi gọi ta
lá linh hồn héo rụng
chết với nỗi oan khiên
tim kẻ nào vẫn nóng
gọi ta ôi gọi ta
vu vơ lời tuyệt vọng
kẻ lìa ta cuối cùng
là một ta, tơi tả
gọi ta ôi gọi ta
một bông hoa rất đỏ
Thiên đàng ta muốn bỏ
kẻ nào gọi tên ta
qua chín lần cửa ngục
phải em đang trở về
hay tiền thân ta đó
sống với đầu óc điên
ta quay cuồng dục vọng
đêm mơ thấy kẻ nào
đã cùng ta hoan lạc
ngày mở mắt trông lên
con chim nào mới chết
muốn hết mau đời còn
để kiếp sau đền tội
phải chính em khói sương
đã đọng thành nước mắt
nhỏ xuống bàn tay ta
nhoè đi đường chỉ sống
ôi ngày tháng dương gian
hiển nhiên hơn địa ngục
kẻ nào gọi tên ta
từ thiên đàng cao cả
phải em đang trở về
hay tiền thân ta đó
sống với nỗi kinh hoàng
chứa căng từng tiếng động
phải em là nước sông
cuốn đời ta ra biển
xác tan theo từng dòng
cuối cùng hồn thất lạc
ôi ngày tháng dương gian
thiên đàng ta muốn bỏ
Tình sầu Du Tử Lê
ta như sương mà người như hoa
dối gian nhàu nát nụ hôn đầu
tình đi từng bước trên lưng gió
gieo xuống đời nhau hạt thương đau
người một phương ta cũng một phương
phố cao ngày thấp nắng mưa trùng
mắt sâu ẩn nhốt trời giông tố
ta một hồn câm giông gió lên
người ở đây, ta cũng ở đây
lòng không như mặt, lòng lệ đầy
chân đi gió tạt, sầu ba hướng
tay vói một trời, trời mưa bay
người đã vì ta tan ước mơ
phấn son chưa ngát thịt da ngà
môi non đã lỡ tình đau đớn
mộng vữa theo trời hoa phượng xưa
người chôn đời mà ta đắng cay
cây im lá ngọn, khói sương bày
chim treo mỏ cóng trơ xương mục
sống đã chẳng cùng chết sao hay?
người ở đâu, ôi người ở đâu?
cỏ xanh còn áp má đêm buồn
dế giun còn tiếc mùa ân ái
từng phiến trời mang bao vết thương
Ngục đời
tự mở cửa ngục đời
bước trở về hăm hở
dấu vết những cơn mơ
còn nõn xanh lụa cỏ
xuống theo tam cấp người
thấy sâu dần tuyệt vọng
cố hình dung hồn ta
một phồng vàng khói tụ
em nguệch ngoạc ngón sầu
hiện hình ai cổ quái
cố hình dung lòng ta
một thân cây rỗng mục
em gõ mãi làm gì
những lát rìu nghi hoặc
ta đã tả tơi rồi
với nửa đời giông gió
ta đã cháy đen rồi
với nửa đời củi nỏ
kẻ tật nguyền trong ta
mang hình thù thú vật
đội mãi lốt con người
đôi khi lòng cũng nản
chìm xuống đáy cơn say
thấy đời không ai tỉnh
cất tiếng hát ê a
dội vang lời kêu nghẹn
phải em, rồi như sương
tan theo ngày nắng vội
phải em, rồi như mây
chìm theo vùng bóng tối
phải em, rồi như mưa
chảy trôi ngoài hiên, mở
ta ngồi già, ghế xưa
mặc áo tơi, yên, ngủ
Về từ vô vọng
về tự một dòng sông
em nồng nàn như biển
gió cuốn muôn nghìn năm
lấp chôn tình vô vọng
về tự một mùa đông
em rầu rầu sương cỏ
hồn mưng mưng mây mù
mắt bơ phờ cõi nhớ
về tự một ngày mưa
em não nùng oan khổ
cây khẳng khiu đợi chờ
lá một đời héo úa
về tự một tình đau
môi ứ tràn máu mặn
ngực ngậm lời trăm năm
hồn đìu hiu rũ bóng.
Khi xa Du và T.Ch.
nhớ người gần gụi môi hôn
đắp chăn ngang ngực nghe buồn đôi chân
tay thừa thãi nhớ lưng ngoan
nhớ em hơi thở phà quanh cổ trần
nhớ hơi hướm, nhớ tình gần
nhớ cơn mơ lẻ những lần xót xa
nhớ trăm năm, nhớ mù loà
nhớ em vóc ốm, bây giờ biệt tăm
Bướm, chuột, và dế
cúi hôn em, cúi hôn đời
mưa chan muối mặn cỏ ngùi tấc da
máu ngừng mạch ngóng nghe xa
những con sâu nhỏ bò qua giấc muồi
hiểu chi em, lạnh ta rồi
đêm trong đêm, quạnh hiu đời quạnh hiu
Ngực trầm hương ấu thơ
năm năm rồi, thoáng chốc
thương người mái đầu xanh
lỡ cùng ta mơ mộng
rớm máu bàn chân không
dốc người dao xốc ngược
níu kéo đời long đong
tay thánh thần cũng mỏi
năm năm rồi, thoáng chốc
hồn buồn theo cây trông
máu đi về chốn khác
tình đau trong tim thầm
lá reo nghèo sân gió
mắt mù cơn mưa giông
năm năm rồi, thoáng chốc
thương người môi thanh tân
tóc nồng hương trẻ dại
ngực trầm hương ấu thơ
theo ta đời lỡ dở
ngậm tăm trong mộ sầu
năm năm rồi, thoáng chốc
thương người nhánh hoa non
nụ đời chưa kịp nở
mộng đầu đã héo hon
tình ta như biển rộng
có đủ ru hồn người
đến cuối đời khốn khổ?
trưa nay ta làm thơ
tạ lỗi người tri kỷ
trưa nay ta làm thơ
ước mơ đời sớm đổi
Du Tử Lê sống giữa thời kì đất nước có nhiều biến động, cùng với những biến cố xảy ra trong cuộc sống cá nhân đã tác động mạnh mẽ đến con người, hành động và nhất là tâm lí nhà thơ. Những trang thơ của ông sâu sắc và gần gũi với bạn đọc yêu thơ.