Nhà thơ Phạm Hổ không chỉ có khả năng sáng tác tuyệt vời với những thi phẩm vang danh được đông đảo bạn đọc săn đón. Những thi phẩm của ông luôn thu hút được sự quan tâm của dư luận và nhiều nhà bình luận văn học. Ông được ví như một ngôi sao sáng trong nền thơ ca Việt Nam. Ngoài sáng tác, ông cũng như nhiều nhà thơ khác chính là dành tâm huyết của mình vào những bài thơ dịch hay và ấn tượng. Cùng nhau đón xem và cảm nhận nhé!
Người học việc
Tôi đã cất nhà.
Trước tiên trên cát, rồi sau đó trên đá.
Và khi đá nọ lở đi,
tôi đã thôi không xây thêm một thứ gì.
Thời gian sau,
Tôi đã nhiều phen trở lại với cất xây,
hoặc trên cát,
hoặc trên đá, tuỳ theo trường hợp.
Tôi xây được vì nhờ tôi đã học.
Có những người tôi tin cậy trao thư,
họ đã vứt nó đi.
Có những người tôi khinh khi,
đã mang giúp nó về cho tôi trở lại.
Tôi đã học rất nhiều điều ở đấy.
Điều tôi nghĩ nên làm chẳng ai chịu làm.
Khi xong việc rồi tôi mới thấy,
ý của tôi thật là tai hại
và người ta đã làm chuyện đáng làm hơn.
Biết bao nhiêu điều tôi đã học được ở trong.
Những vết thương thường xót lên,
trong gió bấc.
Nhưng tôi thường tự bảo tôi chỉ có nấm mồ
mới không dạy cho tôi được điều gì nữa.
Bài hát Песен
Цели дни аз шия, без да стана,
до прозореца глава склонила.
Шия си венчалната премяна.
Но е работата ми немила
и шева ми – бавен и неравен:
често късам свилената нишка,
често спирам в горестна забрава.
Всяка гънка крие по въздишка,
всеки бод със сълзи оросен е.
А в неделя сватбата ще бъде:
нелюбим ще тръгне редом с мене,
а любимия, на скръб осъден,
мрачно зад амвона ще ме гледа
с поглед тъмен, зъл и безутешен.
Как ще срещна тоя взор последен?
Как ще промълвя обета грешен?
По-добре бе мъртва в тази дреха
мащеха ми да ме пременеше.
Dịch
Cạnh cửa sổ, sáng đến chiều
Cúi đầu, tôi mải ngồi thêu áo này
Áo cô dâu của tôi đây
Mà lòng cảm thấy tràn đầy buồn đau
Đường kim lỗi trước, lỗi sau
Có khi cả sợi tơ màu đứt ngang
Lâu lâu dừng lại, bàng hoàng
Mỗi đường thêu, mỗi lời than kéo dài
Lệ buồn cũng thấm vào đây
Chủ nhật sau, đã là ngày đón dâu
Người tôi yêu sẽ khổ đau
Người tôi không thích chút nào… cạnh bên
Người yêu sau ghế dõi nhìn
Mắt đầy thất vọng còn thêm giận hờn
Tôi nhìn đáp lại sao đang
Nói gì khi đã dở dang lời nguyền
Thà tôi được chết cho yên
Áo cô dâu hãy đắp trên thân này
Bài hát của tôi Моята песен
Вземи ме, лодкарьо, в своята ладия лека,
която безшумно цепи вълните смолни
и сякаш проправя оттук до небето пътека,
и сякаш се гони с чайките смели и волни.
Когато излезем от залива, там на открито,
и капки солени пръснат нашите устни,
и вятърът южен надуе платната развити,
и лодката бяла магьосана в път се впусне –
тогава, лодкарьо, аз ще запея песен,
нечувана песен – за моята малка родина,
чието е име – облак над мене надвесен,
чиято е песен – за мене мед и вино!
Че пеят по жетва, пеят моми тъмнооки,
момци ги припяват и вечер край порти причакват,
и пеят по сватби, седенки в нощи дълбоки,
и майки пеят – пеят, когато оплакват.
О, песен такава – злокобно, сподавено-тиха,
не си още чувал и може би никъде няма,
защото и няма народ с орисия по-лиха
и с мъка по-тежка, и с воля – безропотно няма.
У нас планините лете не губят снега си,
морето е малко, но име носи – Черно,
и върхът е Черен, вечно сърдит и свъсен,
и черна земята – плодна, но тъжна безмерно.
Вземи ми, лодкарьо, в своята ладия лека,
която не плашат вълните пенни и смолни,
по тях да направим една безкрайна пътека –
да стигнем небето, да стигнем чайките волни.
Dịch
Hỡi bác lái, hãy cho tôi cùng lên trên con thuyền nhẹ nhõm
Rẽ lớp sóng vàng trong im lặng như mơ
và như muốn vạch một đường thẳng lên trời biếc
theo cánh hải âu bay hăm hở, tự do
Ra khỏi vịnh, giữa trùng khơi bát ngát
Những giọt nước mặn mà sẽ lấm tấm trên môi
Khi gió phương Nam thổi phồng căng những cánh buồm mở rộng
Khi con thuyền trắng tinh lao vút như mũi tên vừa bắn ra
Lúc ấy, hỡi bạn lái thuyền, tôi sẽ hát
một bài ca chưa ai từng nghe, về tổ quốc tôi
mà cái tên ư? – như một đám mây trên đầu tôi lơ lửng
mà giọng nói ư? – như rượu vang và mật ngọt giữa tim tôi
Những cô gái mắt đen, hát mừng mùa gặt
Những chàng trai hoà vào điệp khúc và đêm về đợi họ cạnh cổng nhà
Người ta hát mừng đám cưới, người ta hát trong đêm sâu thẳm
Và những bà mẹ cùng hát theo, khóc những đứa con đã mãi mãi đi xa
Một điệu hát u buồn, nghẹn ngào nước mắt
Bác chưa bao giờ nghe đâu, và có thể chẳng ở đâu có điệu hát kia
Bởi không có dân tộc nào có cuộc đời khốc liệt
với những nỗi đau nặng trĩu, với những lời than dồn nén đến nhẫn tâm
Ở nước tôi, giữa mùa hè, những ngọn núi vẫn không mất đi màu tuyết
Biển chúng tôi nhỏ thôi, nhưng tên gọi Biển Đen
Đỉnh núi màu đen, luôn luôn cau mày, giận dữ
Đất cũng đen và phì nhiêu nhưng lại buồn mênh mang
Hỡi bác lái, hãy cho tôi cùng lên trên con thuyền nhẹ nhõm
Không sợ những con sóng cao, bọt trắng phủ đầu
Chúng ta sẽ vạch một con đường vô tận
Lên đến trời, đuổi kịp đám hải âu
Bretagne Бретан
Да ослепеят очите ми – и двете,
да ме сполети навеки проклятие,
ако забравя накога това лято,
Атлантика и на Лайта бреговете.
Низ просторните пясъци край морето
стъпките ни останаха отпечатани.
А може би в привечерната позлата
и днес бродят нашите два силуета…
Широкополите бретонки ги изглеждат
изпод черните си пиявици-вежди
с поглед като океана син и намръщен.
И горят в залеза каменните къщи,
а сред вълните – призрачни като надежди –
оцелелите ладии се завръщат.
Dịch
Măt em sẽ mù đi
Và em sẽ là kẻ đáng nguyền, đáng rủa
Nếu em quên đi mùa hè này
Bên Đại Tây Dương và đôi bờ sông Lei
Trên những bãi cát rộng và êm
những dấu chân đôi ta còn lưu lại
Trong hoàng hôn rực vàng
Bóng đôi ta còn lượn quanh đâu đấy
Những người đàn bà Bretagne, váy rộng nếp
đã nhìn đôi bóng chúng ta, mày nhíu lại
với ánh mắt xanh và trầm lặng như đại dương
Mặt trời sắp lặn nhuộm đỏ những ngôi nhà tường bằng đá dựng
Trên những con sóng xa vời, yêu ma như niềm hy vọng
những con thuyền, thoát cơn dông bão, nhằm hướng cảng trở về
Gặp nhau Среща
Открих стъпките ти в пясъка и за да стигна по-бързо,
тичах и затъвах до колене, падах от умора,
а като се изкачих на хълма – извиках удивена,
сякаш пръв път те видях в тази вечер назебвенна:
Изпълваше целия хоризонт, тъй голям ми се стори,
стъпил на брега, а косите в облаците горе.
И когато ме съзря и вдигна ръцете си към мене –
искаше да обгърнеш сякаш цялата вселена…
Чуй биенето на сърцето ми, виж сълзите в очите
и знай – никой досега не ме е прегърнал така,
никого до днес и аз не съм прегърнала – така.
И ако радостта ми в този миг натегне на везните
и бог поиска да скъси нишката на дните ми,
като за висша милост ще простра към него ръка.
Dịch
Dấu chân anh đã giục em
Chạy trong cát lún, mau tìm gặp anh
Đỉnh đồi… em vụt kêu lên:
Ôi! như buổi gặp đầu tiên… chiều nào!
Chân trời in dáng lớn cao
Anh dang chân, tóc hoà vào trong mây
Thấy em, anh mở vòng tay
Như ôm cả đất trời này cùng em
Hãy nghe nhịp đập con tim
Hãy nhìn em khóc và tin chắc rằng
Chưa ai ôm em như anh
Chưa ai, em đã để dành vòng tay
Nếu niềm vui quá tròn đầy
Nếu như Thượng Đế vốn hay thương người
Cho em được sớm lìa đời
Từ giây phút ấy… em cười nhận ngay!
Lời trong sáng Тихият глас
Отделно от моето, твоето време затече.
По него понесе се твоята ладия бяла.
А моите кораби спряха недвижни, далече,
в мъгливата шир, дето фар не е никога пален.
Какво съм за тебе? Какво е любов? И измама?
Попътния вятър отвя мисълта ти за мене.
От дните, които над мене стовариха камък,
ти бягаш, ти дириш утеха, покой, развлечение…
Не те обвинявам. И няма какво да прощавам.
Аз стигнах до оня велик океан баснословен —
онуй равнодушие, — дето се всичко удавя:
всяко вълнение, всяко страдание ново
Dịch
Tách rời khỏi thời gian của em, thời gian của anh trôi đi mải miết
Trên đó, con thuyền trăng của anh lênh đênh, lênh đênh
Trong lúc những con tàu của em đã dừng lại hết
Giữa mù sương, không một ánh đèn!
Em là gì đối với anh? Tình yêu là gì? và phản bội?
Gió đầu mũi thuyền đã mang ý nghĩ của anh bay đi xa rồi
Những ngày cuối cùng cắm tấm bia cho em nằm xuống đất
Anh đã tránh đi, để tìm sự lãng quên, sự yên tĩnh và niềm vui
Em không buộc tội anh đâu. Và cũng không có ngì để tha thứ
Em đã đến được nơi đại dương huyền ảo
Sự thản nhiên, ở đó tất cả sẽ bị nhấn chìm
Mỗi rung động trong lòng, mỗi đau nhói trong tim
Ngày cuối cùng
Сбогом, тих крайокеански кът, не ще те видя никога вече,
като сън, най-любимия сън в моя жребий, мина това лято
сред твоите пясъци и необзорни хълмове, дето вечер
слънцето бавно слиза – да огрее всяко стръкче на тревата.
За последен път в косите ми свири твоя неукротим вятър.
За последен път пия твоя въздух – солен и гъст като течен.
За последен път пред нозете ми приливът залива скалата
с фонтани, пред които даже версайлските остават далече…
Няма вече да дойда под сянката на мелницата крилата,
край която нацъфтелият ajonc свети като чисто злато,
да сляза пак по каменнита стъпала и да викна лодкаря.
Няма нощем да ме будят играещите рефлекси от фара,
нито в зори – гласовете на рибарите, които отплуват.
Утре вече – аз ще бъда пак на път, а ти – само сън сънуван…
Dịch
Tạm biệt em góc im ắng của đại dương, nơi không bao giờ tôi còn gặp lại
Như một giấc mơ, giấc mơ đẹp nhất của đời ta là mùa hạ năm nay
Ta được sống giữa những bãi cát và những ngọn đồi xa xa khi chiều đến
Mặt trời xuống chậm dần để có thể chiếu ngời từng ngọn cỏ, lá cây
Lần cuối cùng, trong tóc tôi, ngọn gió ngang tàng rít mạnh
Lần cuối cùng, tôi uống không khí mặn mà, đậm đặc như một bụi cây
Lần cuối cùng, dưới chân tôi, với đá ghềnh, thuỷ triều đang nô giỡn
Những tia nước đùa bắn vọt lên còn đẹp hơn cả những vòi phun nước ở Vecxay
Tôi sẽ không còn đến dưới bóng mát cối xay gió
Cây lau cạnh đó ánh ngời như vàng trong
Cũng không xuống các bậc thang để gọi bác chèo thuyền
Tôi sẽ không còn được thức giấc giữa đêm khuya với ngọn hải đăng đang nhảy múa
hoặc vào lúc rạng đông với tiếng những người đánh cá ra khơi
Mai sớm, tôi lại sẽ lên đường rong ruổi, còn em, mãi mãi em là giấc mơ, ta được sống nơi đây
Người đánh cá Рибар
Пристанището опустя. Рибарите се прибраха с потъмнели чела.
неподвижна и безплътна – като нарисувана – е водата
и в нея лодките – ято птици на почивка, със свити крила,
стоят, кацнали на своите отражения – забили връх в глъбината.
Във въздуха се носи, остър и горчив, мириса на разтопена смола:
изтеглил лодката си на брега, там долу, в пясъчното плато,
млад рибар, с разтворена на гърдите блуза и с димяща лула,
над нея се е надвесил, вдълбочен и мълчалив, като в тайнствено свято.
Че утре рано, лека като съновидение и бърза като мечта,
ще го понесе по резпенените гребени на океанските вълни
и обратно тук, може би никога вече, не ще го върне тя…
Но сега, здраво и безгрижно като дете, ще спи той през нощта
и неостъпно и властно – като любовница и съдба – ще му се присъни
непостижимата шир, която го зове в тайнствените си глъбини.
Dịch
Bến vắng vẻ. Những người đánh cá đã về nhà, trán rám nắng
Nước biển như được vẽ trong tranh, im lặng, mơ hồ
Và trên mặt nước, những chiếc thuyền như một đàn chim đang nghỉ ngơi xếp cánh
Soi ngắm bóng mình, mũi thuyền đắm xuống màu nước sâu
Trong không khí, mùi hắc ín nồng cay, bay phảng phất
Một người đánh cá trẻ, áo phanh ngực, tẩu ngậm mồm
Đã kéo chiếc thuyền của mình lên bãi cát
và cúi xuống trước nó, chìm đắm và im lặng như để nguyện cầu
Bởi vì sáng mai, lúc hừng đông, nhẹ và nhanh như trong mộng
Nó sẽ mang anh đi trên những ngọn sóng bạc đầu đại dương
và có thể chẳng bao giờ mang anh về lại
Nhưng đêm nay, vô tư như đứa trẻ, anh vẫn thấy ngủ ngon thiêm thiếp
Và anh nhìn thấy trong mơ, kiêu kỳ và sôi nổi như người tình nhân, như số kiếp
cả mặt biển mênh mông đang gọi anh, với những vực sâu bí ẩn khôn cùng
Những giấc mơ trong một ngôi nhà khổ
Тази нощ моята мисъл лети като огнена комета
в междузвездното пространство.
Тази нощ моят копнеж опасва кано Млечен път земята.
О, това възнесение на поета,
това лирическо пиянство,
тази неутоленост на душата!
Защо ми даде това тяло и този безпределен дух, о боже?
Тази жажда за всички морета,
този глад за петте континента,
това сърце за всички раси на земята
за врага и брата?
Къде и как да избягам от собствената си кожа –
аз весталка, мегера и дева,
аз, бедна дъщеря на Ева?
Вечно ли ще нося като охлюва на гърба си
черупката на ористта си?
Никога ли няма да видя белите северни сияния,
да прелетя над тропиците и Атлантика?
Никога ли няма да стъпи кракът ми по островите на Океания
и да потъне погледът ми в южните съзвездия на Пасифика?
Защо не мога да застана пред гишето на пътническото бюро,
дето пъстрата карта на земята
виси опъната на стената
като кожата на одрана пантера,
да вдигна ръка спокойно и самоуверено,
да опиша една безконечна крива линия с малкото си перо,
да кажа: – Дайте ми билет за този рейс! –
И да потегля с първият експрес…
Но аз не съм американски милиардер, колониален плантатор,
златотърсач, мошеник, фалшификатор.
Не съм англичанин-турист,
моряк или авиатор,
нито знаменит артист,
нито “звезда”, нито дори “мис”…
Казват, божа искра в мене тлее,
но, знам, която ме е залюляла, тя ще ме и долюлее:
ще живея като всеки безприютен бохема,
който мечтае да напише гениална поема,
и ще предам богу дух като всеки български поет,
като завещая: на хазайката някой неизплатен наем,
на другарите – някой абонамент и дребен заем
и на поколенията – някой и друг вдъхновен ред,
неутоления си глад и жажда
и философския въпрос: защо човек се ражда?
Вие, които ме разбирате и обичате,
когато умра, недейте да ме оплаквате и кичите.
Сложете ми наместо постеля картата на земното кълбо,
наместо покров – картата на звездното небо
и напишете:
Спи мирно между земята и небето,
бедни поете.
Dịch
Đêm nay, ý nghĩ tôi bay đi như một vì sao lửa
Qua mênh mông vũ trụ các thiên hà
Đêm nay, lòng ham muốn của tôi ôm quanh hành tinh như dòng sông Chức nữ
Ôi sức bay bổng của người làm thơ
Cái men say của trữ tình
Cái khao khát không làm sao thoả mãn được của tâm linh
Tại sao Thượng Đế người lại cho tôi một cơ thể một linh hồn
luôn luôn thèm muốn cõi không gian vô tận
cái khát về tất cả những mặt biển
cái đói về năm châu
trái tim luôn mở rộng với tất cả các màu da trên thế giới
Và với kẻ thù và với bè bạn?
Ở đâu, bằng cách nào, tôi sẽ tự mình lẩn tránh
Tôi, một cô gái còn trinh, dù nền nã hay lẳng lơ
Tôi, một đứa con gái của Evơ?
Có phải luôn luôn, tôi như con rùa mang mai trên lưng
Cái mai dày, số phận của tôi không?
Tôi sẽ không bao giờ được thấy những bình minh trắng băng Bắc cực
Tôi sẽ không bao giờ được bay trên những vùng nhiệt đới và Đại Tây Dương
Chân tôi sẽ chẳng bao giờ được phóng sâu xuống vùng thiên hà của Thái Bình Dương
Tại sao tôi không thể dừng lại trước một hãng du lịch
ở đấy cái bản đồ sặc sỡ của địa cầu đã được treo sẵn căng thẳng, trên tường
như một tấm da báo bị lột phơi tự rất lâu
và giơ tay lên, trong một cử chỉ lặng im và tin tưởng
Tôi vẽ một đường cong vô tận, với cây bút chì bé nhỏ của mình
Và nói: cho tôi mua một vé cho cuộc hành trình tôi vừa vẽ lên
và lập tức được ra đi với chuyến tàu tốc hành đầu tiên
Nhưng tôi không phải là nhà tỷ phú nước Mỹ
không phải chủ đồn điền thuộc địa
Không phải kẻ đi tìm vàng, kẻ đi bán lận buôn gian
Tôi cũng không phải nhà du lịch nước Anh
Không phải thuỷ thủ, chẳng phải phi công
Không phải nghệ sĩ lừng danh
Chẳng phải là “minh tinh”, cả không là “hoa hậu”
Người ta bảo, một tia sáng thần linh đã chiếu xuống đời tôi
nhưng tôi biết: số phận hẩm hiu đã hát ru tôi, sẽ còn hát ru cho đến khi xuống mộ
Tôi sẽ sống như một kẻ lãng du không nhà cửa
Mơ ước viết nên một thi phẩm thiên tài
Và tôi sẽ lìa đời như mọi nhà thơ Bungari
để lại người cho tôi trọ nhờ một gian phòng khốn khổ
cho bè bạn: những món tiền, tôi đang nợ họ
một nơi đặt mua hàng chưa trả
và cho thế hệ mai sau = vài vần thơ cảm khái
và còn nữa – cái khát và cái đói của tôi không được thoả mãn bao giờ
và câu hỏi triết gia = con người sinh ra ở đời để làm gì nhỉ?
Hỡi các bạn những người hiểu tôi và yêu tôi
Khi tôi chết, xin đừng khóc thương, xin đừng mang hoa đến viếng
Dưới người tôi thay vì chăn đệm
Hãy trải ra bản đồ năm châu
Trên người tôi, thay vì vải liệm
Hãy trải ra thế giới thiên hà
và hãy viết:
“Hãy yên nghỉ giữa trời và đất
Hỡi nhà thơ đáng mến, đáng thương!”
Phạm Hổ là một cây bút được nhiều nhà bình luận văn học cùng độc giả đánh giá cao. Qua những trang thơ dịch, chúng ta thêm phần yêu thích và ngưỡng mộ tài năng cùng độ am hiểu ngôn ngữ của nhà thơ này. Đồng hành cùng chúng tôi để theo dõi những bài viết hay hơn nữa nhé!