Cũng như những nhà thơ khác Vũ Đình Liên ngoài sáng tác thơ còn dịch thơ của rất nhiều tác giả vang danh trên thế giới. Đó như là một niềm đam mê cháy bỏng của người làm nghệ thuật. Qua đó ta thêm phần thán phục trước độ am hiểu ngôn ngữ của ông. Cùng nhau chiêm ngưỡng những thi phẩm dịch hấp dẫn này các bạn nhé!
Du Phù Đổng thiên vương miếu hữu cảm nhi đề
三載潛龍世未知，
一朝奮起大事為。
金仙破虜天聲震，
鐵馬騰空古今奇。
越甸乾坤留偉跡，
殷郊草木識余威。
至今祠宇叢風動，
猶想當年得勝歸。
Du Phù Đổng thiên vương miếu hữu cảm nhi đề
Tam tải tiềm long thế vị tri,
Nhất triêu phấn khởi đại sự vi.
Kim tiên phá lỗ thiên thanh chấn,
Thiết mã đằng không cổ kim kỳ.
Việt điện kiền khôn lưu vĩ tích,
Ân giao thảo mộc thức dư uy.
Chi kim từ vũ tùng phong động,
Do tưởng đương niên đắc thắng quy.
Dịch nghĩa
Rồng náu ba năm, đời chưa ai biết
Một sớm vùng dậy làm nên sự việc phi thường
Roi vàng phá giặc thay tiếng trời thét vang
Ngựa sắt bay lên không, để lại dất vết cũ kỳ lạ
Trời đất cõi Việt còn mãi công lao lớn
Cây cỏ đất Ân cũng khiếp uy phong vang dội
Đến nay, ở nơi đền miếu, mỗi khi có gió thông reo
Còn tưởng như năm nào thắng trận trở về
Dịch
Rồng nấp ba năm ai biết chi
Vùng lên một sớm tỏ thiên uy.
Roi vàng phá giặc, trời rung động,
Ngựa sắt đè mây, chuyện cổ kỳ.
Đất Việt non sông, thành tích kể,
Cõi Ân cây cỏ diệu công nghe,
Thông reo, gió thổi nơi đền miếu,
Tưởng thấy Thiên Vương đại thắng về.
“Người ở gái có tâm hồn cao cả mà em vẫn ghen”
La servante au grand cœur dont vous étiez jalouse,
Et qui dort son sommeil sous une humble pelouse,
Nous devrions pourtant lui porter quelques fleurs.
Les morts, les pauvres morts, ont de grandes douleurs,
Et quand Octobre souffle, émondeur des vieux arbres,
Son vent mélancolique à l’entour de leurs marbres,
Certe, ils doivent trouver les vivants bien ingrats,
À dormir, comme ils font, chaudement dans leurs draps,
Tandis que, dévorés de noires songeries,
Sans compagnon de lit, sans bonne causeries,
Vieux squelettes gelés travaillés par le ver,
Ils sentent s’égoutter les neiges de l’hiver
Et le siècle couler, sans qu’amis ni famille
Remplacent les lambeaux qui pendent à leur grille.
Lorsque la bûche siffle et chante, si le soir,
Calme, dans le fauteuil je la voyais s’asseoir,
Si, par une nuit bleue et froide de décembre,
Je la trouvais tapie en un coin de ma chambre,
Grave, et venant du fond de son lit éternel
Couver l’enfant grandi de son œil maternel,
Que pourrais-je répondre à cette âme pieuse,
Voyant tomber des pleurs de sa paupière creuse ?
Dịch
Người ở gái có tâm hồn cao cả mà em vẫn ghen
Đang yên giấc ngàn thu dưới nấm cỏ xanh êm
Hôn nay đáng lẽ chúng ta phải mang một bó hoa viếng mộ
Những người chết rồi thương ôi! Còn nhiều đau khổ
Khi tháng giá ngày đông, người thợ xén cây già
Hiu hắt gió buồn vờn quanh nắp đá mộ hoa
Chắc người chết cũng thấy người sống chúng ta bội bạc
Ngủ ngon lành trong nệm chăn ấm áp
Còn họ thì đầu nặng trĩu những giấc mơ buồn
Không bạn chung giường, không ai kể chuyện hàm ơn
Lạnh buốt xương già, sâu bọ đêm ngày đục khoét
Cảm thấy trên mình rỉ từng giọt tuyết
Và ngày tháng trôi qua, không bạn hữu họ hàng
Thay những vành hoa héo rũ trên nấm mồ hoang
Khi thanh củi khô reo ca trong đêm vắng
Nếu tôi thấy người về, ngồi trong phố yên lặng
Hay một đêm tháng chạp, xanh thẳm lạnh lùng
Tôi thấy người về ngồi ở góc phòng
Từ tấm gương ngàn thu trở về nghiêm nghị
Ấp ủ trong đôi mắt hiền người mẹ
Đứa trẻ ngày xưa nay đã lớn khôn
Tôi biết nói gì đây với một linh hồn
Khi dòng lệ tuôn rơi, từ đôi mắt người trống rỗng.
Nói gì chiều nay, hỡi linh hồn cô đơn
Que diras-tu ce soir, pauvre âme solitaire,
Que diras-tu, mon coeur, coeur autrefois flétri,
À la très belle, à la très bonne, à la très chère,
Dont le regard divin t’a soudain refleuri?
— Nous mettrons notre orgueil à chanter ses louanges:
Rien ne vaut la douceur de son autorité
Sa chair spirituelle a le parfum des Anges
Et son oeil nous revêt d’un habit de clarté.
Que ce soit dans la nuit et dans la solitude
Que ce soit dans la rue et dans la multitude
Son fantôme dans l’air danse comme un flambeau.
Parfois il parle et dit: «Je suis belle, et j’ordonne
Que pour l’amour de moi vous n’aimiez que le Beau;
Je suis l’Ange gardien, la Muse et la Madone.»
Dịch
Nói gì chiều nay, hỡi linh hồn cô đơn
Nói gì chiều nay, trái tim xưa đã héo
Với người rất đẹp, người rất hiền, người vô cùng yêu dấu
Mà ánh mắt thần tiên đã làm cho người tươi lại tựa hoa xuân
Đem kiêu hãnh của chúng ta để vui mừng ca ngợi
Quyền lực của người, êm ái vô ngần
Da thịt tinh anh của người thơm như da thịt thiên thần
Mắt người khoác cho ta tấm áo bào sáng chói
Trong khoảng cô đơn, trong đêm đen tối
Ở giữa phố phường, ở giữa đám đông
Hình bóng người như bó đuốc trên không
Đôi khi nói: “Ta đẹp và bảo ngươi tuyệt đối
Vì yêu ta chỉ yêu cái đẹp trên đời
Ta là Phúc thần, là Nàng Thơ, là mẹ quý của ngươi.”
Ta tặng nàng những vần thơ này
Je te donne ces vers afin que si mon nom
Aborde heureusement aux époques lointaines,
Et fait rêver un soir les cervelles humaines,
Vaisseau favorisé par un grand aquilon,
Ta mémoire, pareille aux fables incertaines,
Fatigue le lecteur ainsi qu’un tympanon,
Et par un fraternel et mystique chaînon
Reste comme pendue à mes rimes hautaines;
Être maudit à qui, de l’abîme profond
Jusqu’au plus haut du ciel, rien, hors moi, ne répond!
— O toi qui, comme une ombre à la trace éphémère,
Foules d’un pied léger et d’un regard serein
Les stupides mortels qui t’ont jugée amère,
Statue aux yeux de jais, grand ange au front d’airain!
Dịch
Ta tặng nàng những vần thơ này để nếu như
Tên ta tới được những bờ thời gian hậu thế
Và làm cho trí não con người suy nghĩ mộng mơ
Như chiếc thuyền được gió lướt nhanh trên mặt bể
Câu chuyện đời em, giống như những chuyện mơ hồ
Làm chối tai người đọc như chiếc đàn que gỗ
Mà một sợi dây ảo huyền và thân ái làm như
Treo dưới những vần thơ của ta, kiêu kỳ, rực rỡ
Con người đáng nguyền rủa, từ vực thẳm đến trời xanh
Không một ai ngoài ta ra thèm nói với
Em ơi! Em như một chiếc bóng thoảng qua, lướt vội
Con mắt thản nhiên, bước chân nhẹ nhàng, kéo vô tình
Đám người đời ngẩn ngơ đã cho em là quả đắng
Ôi! Pho tượng mắt đen, thiên thần, trán như đồng rắn
Abel và Caïn
I
Race d’Abel, dors, bois et mange;
Dieu te sourit complaisamment.
Race de Caïn, dans la fange
Rampe et meurs misérablement.
Race d’Abel, ton sacrifice
Flatte le nez du Séraphin!
Race de Caïn, ton supplice
Aura-t-il jamais une fin?
Race d’Abel, vois tes semailles
Et ton bétail venir à bien;
Race de Caïn, tes entrailles
Hurlent la faim comme un vieux chien.
Race d’Abel, chauffe ton ventre
À ton foyer patriarcal;
Race de Caïn, dans ton antre
Tremble de froid, pauvre chacal!
Race d’Abel, aime et pullule!
Ton or fait aussi des petits.
Race de Caïn, coeur qui brûle,
Prends garde à ces grands appétits.
Race d’Abel, tu croîs et broutes
Comme les punaises des bois!
Race de Caïn, sur les routes
Traîne ta famille aux abois.
II
Ah! race d’Abel, ta charogne
Engraissera le sol fumant!
Race de Caïn, ta besogne
N’est pas faite suffisamment;
Race d’Abel, voici ta honte:
Le fer est vaincu par l’épieu!
Race de Caïn, au ciel monte,
Et sur la terre jette Dieu!
Dịch
I
Nòi giống Abel hãy ngủ ngon và ăn uống no say
Chúa trời đầy cảm tình cười với chúng bay
Nòi giống Caïn trong bùn lầy nước bẩn
Hãy lê la và chết dần chết mòn khốn nạn
Nòi giống Abel, rượu ngon thịt sống bày dâng
Hương vị thơm tho làm nở mùi thiên thần
Nòi giống Caïn hình tội các ngươi chịu đựng
Có ngày nào hết chăng hay vô cùng vô tận
Nòi giống Abel hãy xem đó mùa màng
Và bò ngựa của bay béo tốt, chín vàng
Nòi giống Caïn, gan ruột ngươi la thét
Gào đói như con chó già sắp chết
Nòi giống Abel hãy sưởi cái bụng phệ của bay
Bên lò sưởi gia đình, con cháu sum vầy
Nòi giống Caïn trong hang sâu gió rít
Hãy run lên, con chó ngao ăn thịt chết
Nòi giống Abel hãy lấy nhau và nảy nở sinh sôi
Vàng của bay cũng sinh con đẻ cái như người
Nòi giống Caïn, trái tim cháy bỏng
Các ngươi hãy phòng ngừa ước ao khát vọng
Nòi giống Abel hãy ngốn cỏ và lớn nhanh
Như những đàn rận rệp của rừng xanh
Nòi giống Caïn lang thang trên đường cái
Hãy tha vợ, tha con ngươi, đói nghèo, kinh hãi
II
Nhưng mà ôi! Nòi giống Abel xác thời chẳng bay
Sẽ làm phân bón cho ruộng đất một ngày
Nòi giống Caïn, bàn tay lao động
Của các người chưa làm vừa, làm đúng
Nòi giống Abel, đây là cái nhục chúng bay
Cái gậy đi săn đã đánh bại lưỡi cày
Nòi giống Caïn hãy chiếm cả bầu trời cao ngất
Hãy lên trời và vất chúa trời xuống đất
Ái tình và sọ người
L’Amour est assis sur le crâne
De l’Humanité,
Et sur ce trône le profane,
Au rire effronté,
Souffle gaiement des bulles rondes
Qui montent dans l’air,
Comme pour rejoindre les mondes
Au fond de l’éther.
Le globe lumineux et frêle
Prend un grand essor,
Crève et crache son âme grêle
Comme un songe d’or.
J’entends le crâne à chaque bulle
Prier et gémir:
— «Ce jeu féroce et ridicule,
Quand doit-il finir?
Car ce que ta bouche cruelle
Eparpille en l’air,
Monstre assassin, c’est ma cervelle,
Mon sang et ma chair!»
Dịch
Ái tình ngồi trên cái sọ
Của loài người
Và trên ngai vàng ấy, vị thần tà đạo
Với cái miệng cười trâng tráo
Nhí nhảnh thổi
những bong bóng lên trời
Như để bay lên tận những nơi xa tắp
Gặp những bầu trời, trái đất
Các bong bóng mỏng manh long lanh sáng óng
Bay vút lên trời nổ
Và cả linh hồn nhẹ nhàng
Tan như một giấc mơ vàng
Ta nghe thấy cái sọ người
mỗi khi bay lên một bong bóng
Rên xiết, van xin: “Cái trò chơi khả ố và hung tàn
Có bao giờ chấm dứt chăng?
Vì những cái mà miệng người độc ác
Ôi quái vật giết người
thổi tan tác lên trời
Là của ta, óc thịt, máu tươi!”
Bài ca buổi chiều
Quoique tes sourcils méchants
Te donnent un air étrange
Qui n’est pas celui d’un ange,
Sorcière aux yeux alléchants,
Je t’adore, ô ma frivole,
Ma terrible passion !
Avec la dévotion
Du prêtre pour son idole.
Le désert et la forêt
Embaument tes tresses rudes,
Ta tête a les attitudes
De l’énigme et du secret.
Sur ta chair le parfum rôde
Comme autour d’un encensoir ;
Tu charmes comme le soir,
Nymphe ténébreuse et chaude.
Ah ! les philtres les plus forts
Ne valent pas ta paresse,
Et tu connais la caresse
Qui fait revivre les morts !
Tes hanches sont amoureuses
De ton dos et de tes seins,
Et tu ravis les coussins
Par tes poses langoureuses.
Quelquefois, pour apaiser
Ta rage mystérieuse,
Tu prodigues, sérieuse,
La morsure et le baiser ;
Tu me déchires, ma brune,
Avec un rire moqueur,
Et puis tu mets sur mon cœur
Ton œil doux comme la lune.
Sous tes souliers de satin,
Sous tes charmants pieds de soie,
Moi, je mets ma grande joie,
Mon génie et mon destin,
Mon âme par toi guérie,
Par toi, lumière et couleur !
Explosion de chaleur
Dans ma noire Sibérie !
Dịch
Dù đôi mắt của nàng trông dữ tợn
Và cho nàng một vẻ lạ lùng
Không phải là của một thiên thần
Nàng phù thuỷ, mắt đẹp xinh, say đắm.
Ta yêu nàng hỡi người đẹp vô tư
Ôi! Mối tình của ta ghê gớm
Như là một giáo đồ say mê tin tưởng
Thờ phụng một thần tượng ngày xưa.
Cả hương thơm của rừng sâu, sa mạc
Thơm nồng trong mái tóc cứng của nàng
Đầu nàng có những dáng điệu lạ lùng
Của những điều u huyền và bí mật.
Trên thịt da nàng, hương thơm phảng phất
Như xung quanh một chiếc bình hương
Nàng làm người mê say như một buổi chiều nhẹ nhàng
Hỡi nàng tiên tối tăm và nồng nhiệt.
Những bà đội, bùa mê, mạnh nhạy
Chẳng thấm vào đâu với cái lả lướt của nàng
Nàng biết bí quyết kì diệu vô cùng
Của mơn trớn làm người chết rồi sống lại.
Hai vế đùi nàng mê mẩn say sưa
Bộ ngực nàng và lưng nàng uyển chuyển
Và nàng làm say mê gối đệm
Với những dáng điệu mộng mơ lả lướt.
Có những lúc, để làm dịu đi một chút
Tình yêu của nàng, cuồng dại, lạ lùng
Nàng nghiêm trang vừa cắn lại vừa hôn
Với cả lòng chân thành và nồng nhiệt.
Nàng xé lòng ta, hỡi người đẹp tóc nâu
Với một nụ cười chế nhạo
Rồi lại đặt trên trái tim ta yêu dấu
Cặp mắt nàng êm như bóng huyệt đêm thâu.
Dưới những chiếc gót giầy, sa tăng
Dưới những bàn chân nàng đẹp như tơ lụa
Ta để tất cả niềm vui mừng hớn hở
Cả thiên tài, cả số mệnh, cả tâm tình.
Cả lòng ta khổ đau mà nàng đã vỗ về cứu chữa
Nàng ơi! Nàng là ánh sáng và máu tươi
Là nắng ấm nổ bùng cả một góc trời
Giữa tâm hồn ta, một Xibêri tối đen, giá lạnh.
Trên đây, chúng tôi đã chia sẻ đến bạn những trang thơ dịch của nhà thơ Vũ Đình Liên. Ông là một cây bút vang danh của nền thơ ca Việt Nam. Tuy ít thi phẩm nhưng tên tuổi của ông vẫn luôn sống mãi trong lòng bạn đọc.